Sirak 22

Ɔkwadwofoɔ

1 Ɔkwadwofoɔ te sɛ ɛboɔ a ɛho wɔ fi,

na obiara tweetwee no wɔ n’animguaseɛ ho.

2 Ɔkwadwofoɔ te sɛ sumina ahodoɔ;

obiara a ɔde ne nsa bɛsɔ mu no bɛporoporo afiri ne nsa ho.

Nkwadaa akyirisanfoɔ

3 Ɛyɛ animguaseɛ sɛ wobɛyɛ akwadaa a ɔnni nteteeɛ agya,

na ɔbabaa awoɔ yɛ adehwereɛ.

4 Ɔbabaa nyansafoɔ nya okunu ma ne ho,

nanso deɛ ɔyɛ animguaseɛ nneyɛɛ hyɛ n’agya awerɛhoɔ.

5 Ɔbabaa a ɔmfɛre adeɛ no gu n’agya ne ne kunu anim ase,

na wɔn baanu nyinaa bu no animtia.

6 Ayiyɛ dwom te sɛ nkɔmmɔ a wɔnni no berɛ a ɛsɛ mu,

nanso nyansa wɔ animka ne atenetene ɛberɛ biara.

7 [Nkwadaa a wɔtete wɔn wɔ abrabɔ pa kwan soɔ no,

# wɔkata wɔn awofoɔ animguaseɛ awoɔ so.]

8 [Nkwadaa a wɔbu animtia na wɔyɛ agyimifoɔ ahantanfoɔ no

# de nkekaeɛ ka wɔn abusuafoɔ animuonyam.]

9 Obiara a ɔkyerɛkyerɛ ɔkwasea no te sɛ obi a ɔsosɔ nkyɛmferɛ femfam ho,

anaasɛ ɔnyane onipa a wada nnahɔɔ.

10 Obiara a ɔka asɛm kyerɛ ɔkwasea no ka de kyerɛ onipa a ɔretɔ nko;

na awieeɛ no ɔbɛka sɛ: Asɛm bɛn a?

11 Su ma owufoɔ, ɛfiri sɛ wagya hann wɔ n’akyi;

na su ma ɔkwasea, ɛfiri sɛ wagya nyansa wɔ n’akyi.

Nsu yayaaya mma owufoɔ, ɛfiri sɛ wawu;

nanso ɔkwasea a ɔte nkwa mu deɛ fanyinam owuo.

12 Esu a wɔsu ma owufoɔ no to twa nna nson,

nanso ɔkwasea anaasɛ onipa nyamesuro nni no mu no deɛ ɛbɛkɔ so ara ne nkwa nna nyinaa.

13 Wo ne onipa gyegyentwie nnkasa nkyɛ

anaasɛ nkɔsra onipa a ɔnnim nyansa.

Twe wo ho firi ne ho anyɛ saa a wobɛnya amane,

na wanwoso ne ho na wampete wo antwene.

Yi no akwa na wobɛnya ahotɔ,

na nyansa a ɔnni no mma wommrɛ.

14 Ɛdeɛn na emu duro sene sumpiiboɔ?

Sɛ ɛnyɛ Ɔkwasea ne ne din a, na ɛyɛ ɛdeɛn bio?

15 Anwea, nkyene ne dadeɛ sini bi

yɛ deɛ ɛnyɛ den sɛ wɔsoa sene ogyimfoɔ.

16 Mpuna a wɔakyekyere no dendeenden ahyɛ ɛdan mu no,

asasewosoɔ ntumi nsane no;

ɛno nti adwene no si pi wɔ berɛ a wadwendwene ho awie no,

ɔrensuro wɔ amanehunu berɛ mu.

17 Adwene a wɔafa no nyansa kwan soɔ no

te sɛ ɛdan a wɔde krataa afemfam ho de asiesie no na ama ɛho ayɛ toromtorom.

18 Ban a wɔagye no wɔ sorɔnsorɔnbea no

rentumi nnyina pintinn wɔ mframa ano;

saa nti, adwenem hare a ɛwɔ ɔkwasea tirimbɔ mu no

renntumi nnyina suro biara ano.

Ayɔnkofa kora

19 Onipa a ɔposa aniwa no ma nisuo ba,

na onipa a ɔwɔ akoma mu no ma atenka a ɔwɔ no da adi pefee.

20 Onipa a ɔto boɔ bɔ nnomaa no ma wɔde hu dwane,

na onipa a ɔsopa adamfoɔ no sɛe ayɔnkofa.

21 Mpo sɛ wotwe wo nkrantɛ wɔ w’adamfo so a,

nya abasamtuo, ɛfiri sɛ ɔkwan bɛda ho.

22 Sɛ wobue w’ano kasa tia wo yɔnko a,

mma no nha wo, ɛfiri sɛ mpata bɛtumi aba.

Nanso adapaabɔ, ahantan, ahuntasɛm a wɔyi no adie, anaasɛ nkontompotwafoɔ twɛdeɛ

yeinom ho deɛ ɛbɛma adamfoɔ biara adwane.

23 Ma wo yɔnko nya wo mu gyidie wɔ ne hia da mu,

na ama wo ne no abom anya anigyeɛ wɔ n’ahonya mu.

Gyina n’akyi wɔ n’ahoyera berɛ mu,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ na woanya kyɛfa wɔ n’apɛgyadeɛ mu.

24 Ntutuo ne wisie a ɛfiri fononoo mu no di egya kan;

na saa na atɛnnie di mogya hwieguo anim.

25 M’ani nnwu sɛ mɛbɔ me yɔnko ho ban,

na memfa me ho nsie no.

26 Na sɛ ne nti menya pira bi a,

obiara a ɔbɛteɛ no bɛhwɛ ne ho yie wɔ ne ho.

Mpaebɔ a wɔbɔ de pɛ mmoa wɔ bɔneyɛ ho

27 Hwan na ɔde ɔwɛmfoɔ bɛsi m’ano ho,

ne nsɔano a ɛyɛ bɛsɔ m’ano,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ na wɔn nti menhwe ase,

na me tɛkyerɛma ntumi nsɛe me!

Sirak 23

1 O Awurade, m’Agya ne me nkwa Wura,

nnyae me mma wɔn nhyehyɛɛ,

na mma me nnhwe ase ɛsiane wɔn nti!

2 Hwan na ɔbɛbɔ m’adwene mmaa,

ne nyansa ahohyɛsoɔ wɔ m’adwene so,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ na ɔmfa me ho nkyɛ me wɔ me mfomsoɔ mu,

na ɔmmu n’ani nngu me bɔne so?

3 Anyɛ saa a me mfomsoɔ bɛyɛ mmɔho,

na me bɔne abu so,

na mahwe ase wɔ m’atamfoɔ anim,

na m’atamfoɔ ani agye me ho.

4 O Awurade, m’Agya ne me nkwa Nyankopɔn,

mma me nnya ahantan ani,

5 na yi amumuyɛ firi me mu.

6 Mma adidi mmorosoɔ anaasɛ akɔnnɔ nni me so,

na nnyae me mma aniwuo nkateɛ.

Tɛkyerɛma ahohyɛsoɔ

7 Me mma, montie me nkyerɛkyerɛ a ɛfa ano ho;

na onipa a ɔtie no, wɔrenkye no da.

8 Nnebɔneyɛfoɔ anofafa na ɛbɛma wɔanya wɔn;

wɔn so na ntɔkwapɛni ne ɔhantanni suntie.

9 Mma nsedie nneda w’ano,

ɛnna nso mma no nyɛ adeɛ a woyɛ no daa sɛ wobɔ Ɔkronkronni no din;

10 ɛfiri sɛ ɔsomfoɔ a wɔtaa hwehwɛ n’asɛm mu no,

ɛkuro mpa ne ho da,

na saa na onipa a ɔka ntam daa na ɔbɔ Din no

rennya ahoteɛ mfiri wɔn bɔne mu.

11 Onipa a ɔka ntam bebree no yɛ deɛ amumuyɛ ahyɛ no ma,

na ntea remfiri ne fie da.

Sɛ ɔfom na ɔka ntam a, ne bɔne bɛkɔ so ara atena ne so,

na sɛ ɔbu n’ani gu so a, ɔyɛ bɔne mmɔho;

na sɛ ɔka ntam a ɛnyɛ nokorɛ a, wɔremmu no bem,

ɛfiri sɛ atoyerɛnkyɛm bɛhyɛ ne fie ma.

Kasa bɔne

12 Ano kasa bi wɔ hɔ a ɛte sɛ owuo;

mma wɔnhu bi wɔ Yakob agyapadeɛ mu da!

Nneyɛɛ a ɛte saa no ne nyamesurofoɔ ntam bɛtwe,

na wɔrenyankyenyankye wɔ bɔne ahodoɔ mu.

13 Mma ahuhusɛm nneda w’ano,

ɛfiri sɛ bɔne wɔ ne ka mu.

14 Kae w’agya ne wo na

wɔ ɛberɛ a wo ne atitire bɛtena aseɛ no,

anyɛ saa a, wo werɛ bɛfiri wo ho wɔ wɔn ntam,

na wonam nneyɛɛ bɔne so ayɛ w’adeɛ sɛ ogyimfoɔ;

afei na wobɛpɛ sɛ anka wɔanwo wo mpo,

na woadome ɛda a wɔwoo woɔ no.

15 Nnipa abususɛm kasa aka ne hɔ no

rentumi nya nhyɛsoɔ wɔ ne nkwa nna nyinaa mu.

Ɛfa adwamammɔ ahodoɔ ho

16 Nnipa ahodoɔ mmienu yɛ bɔne pii,

na deɛ ɔtɔ so mmiɛnsa hyɛ abufuo.

Atenka hyehyeɛ a ɛdɛre sɛ ogya no,

wɔrentumi nnum no kɔsi sɛ ɛbɛhye awie;

onipa a ɔne ne busuani bɔ adwaman no

rennyae ara kɔsi sɛ ogya no bɛhye no.

17 Odwammamfoɔ afa mu deɛ, aduane biara yɛ dɛ;

ɔremmrɛ ara de kɔsi sɛ ɔbɛwuo.

18 Onipa a ɔyɛ bɔne tia n’awareɛ mpa no

ka kyerɛ ne ho sɛ: Hwan na ɔtumi hu me?

Esum akata me so, afasuo no de me ahunta,

na obiara nhu me. Adɛn nti na ɛsɛ sɛ mesuro?

Ɔsorosoroni no nkae bɔne ahodoɔ.

19 Nnipa ani so na ɔsuro

na mmom ɔnkae nhunuu sɛ, Awurade aniwa

hyerɛn mmɔho mpemdu sene owia;

na wɔhwɛ nnipa akwan nyinaa mu

hunu deɛ ahunta mu ntweasoɔ mpo.

20 Ansa na wɔrebɔ wiase no, na ɔnim,

na saa na ɛteɛ ɛfiri berɛ a ɔwieeɛ.

21 Saa onipa yi, ɔbɛtwe n’aso wɔ kuro mmɔntene so,

na faako a anka n’ani nna koraa no, ɛhɔ na ɔbɛsɔ ne mu.

22 Saa ara nso na ɛteɛ wɔ ɔbaa a ɔgya ne kunu hɔ

na ɔnam onipa foforɔ so ayi ɔdedifoɔ akyerɛ no.

23 Na deɛ ɛdi kan koraa no, wabu Ɔsorosoroni no mmara so;

ɛtɔ so mmienu no, wayɛ bɔne atia ne kunu;

ɛtɔ so mmiɛnsa, ɔnam n’adwamammɔ so asɛe awadeɛ

na ɔne ɔbarima foforɔ awo mma.

24 Wɔde ɔno ara bɛba abadwafoɔ no anim,

na n’asotwe bɛtra akɔduru ne mma so.

25 Ne mma no rennye nhini,

na ne mman renso aba.

26 Ɔbɛgya nnome nkaeɛ wɔ n’akyi

na n’animguaseɛ rempepa da.

27 Wɔn a wɔbɛgyina wɔ n’anim no bɛkae

sɛ, biribiara nsene Awurade suro,

# na biribiara nnyɛ dɛ nsene Awurade mmara ho ɔsetie.

Sirak 24

Nyansa ho ayeyie

1 Nyansa no ara yi ne ho ayɛ,

na waka n’animuonyam akyerɛ wɔ ne nkurɔfoɔ mu.

2 Ɔsorosoroni no badwa mu na ɔbue n’ano kasa,

na n’asafo anim na ɔka n’animuonyam kyerɛ sɛ:

3 Mefiri Ɔsorosoroni no anom na ɛbaeɛ,

na mekataa asase so sɛ kusukuukuu.

4 Metenaa ɔsoro a ɛkorɔn,

na m’ahennwa yɛ mununkum fadum.

5 Me nko ara na mekyinii ɔsoro adan mu

na menantee ebunu ase tɔnn.

6 Ɛpo asorɔkye mu, asase so nyinaa,

ne nnipa nyinaa so ne ɔman a masɔ mu ahim.

7 Yeinom nyinaa mu mehwehwɛɛ ahomegyebea;

hwan asase so na mentena?

8 Afei nnoɔma nyinaa Bɔfoɔ no hyɛɛ me,

na me Bɔfoɔ no maa me baabi maa mesii me ntomadan.

Ɔkaa sɛ: Yɛ wo tenabea wɔ Yakob mu,

na nya w’agyapadeɛ wɔ Israel mu.

9 Ɔbɔɔ me ansa na mmerɛ santen mfitiaseɛ reba,

na mmerɛ santen nyinaa mu mɛkɔ so ara atena ase.

10 Ntomadan kronkron no mu hɔ na mesomm wɔ n’anim,

na ɛno nti wɔde me sii Sion.

11 Na kuro a wɔdɔ no mu na ɔmaa me ahomegyebea,

na Yerusalem yɛɛ m’ahemman.

12 Megyee nhini wɔ nnipa animuonyamfoɔ bi mu,

Awurade kyɛfa mu na n’apɛgyadeɛ wɔ.

13 Menyini yɛɛ tentene te sɛ tweneduro wɔ Lebanon,

te sɛ pepeaa a ɛwɔ Hermon apampam.

14 Menyini yɛɛ tentene te sɛ abɛ dua wɔ En-gedi,

me nhwiren rose wɔ Yeriko;

te sɛ ngo dua fɛfɛ wɔ afuom,

menyini yɛɛ tentene te sɛ dua a ɛsi nsuo ho.

15 Meyii hwam te sɛ bɛwewonua ne yoma nkasɛɛ,

na memaa me hwam gyee hɔ sɛ kurobo mapa,

te sɛ prɛkɛsɛ hwanhwam, nworahwam ne aneneduro,

te sɛ aduhwam hwa wɔ ntomadan mu.

16 Sɛdeɛ odupɔn teɛ no, saa ara na metrɛɛ me mman mu,

na me mman yɛ animuonyam na ɛyɛ fɛ.

17 Na mesoo fɛfɛɛfɛ sɛ bobe,

na me nhyerɛneguo yɛ animuonyam ne abasoɔ pii.

18 [Meyɛ ɛna ma ahoɔfɛ dɔ, suro, nimdeɛ, ne anidasoɔ kronkron;

# sɛ mete aseɛ daa yi, wɔde me ma me mma nyinaa, wɔn a wabɔ wɔn din no.]

19 Bra me nkyɛn, wo a wopɛ me,

na di me nnuaba mee.

20 Na me ho nkaeɛ yɛ dɛ sene ɛwoɔ,

na me nya yɛ dɛ sene ɛwoɔkyɛm.

21 Wɔn a wɔnya me die no bɛdi me ho kɔm bebree,

na wɔn a wɔnom me no bɛdi me ho sukɔm bebree.

22 Obiara a ɔyɛ setie ma me no ani renwu,

na wɔn a wɔne me yɛ adwuma no renyɛ bɔne.

Nyansa ne mmara no

23 Yei nyinaa yɛ Ɔsorosoro Nyankopɔn apam nwoma no,

mmara a Mose hyɛɛ yɛn no

sɛ agyapadeɛ ma Yakob asafo no.

24 [Nnyae sɛ wobɛma wo ho ayɛ den wɔ Awurade mu,

bata ne ho na ama wahyɛ wo den;

Awurade Tumfoɔ no nkutoo ne Onyankopɔn,

# na agyenkwa biara nka ne ho.]

25 Ɔma nyansa ma no bu su sɛ Pison,

te sɛ Tigris wɔ berɛ a anya n’aba a ɛdi kan.

26 Ɛnya nteaseɛ, na ayiri afa so te sɛ Eufrate, te sɛ Yordan wɔ ɔtwa berɛ mu.

27 Ɛhwie nkyerɛkyerɛ gu sɛ Nil,

te sɛ Gihon wɔ berɛ a wɔretete bobe aba.

28 Onipa a ɔdi kan no nnim nyansa nkɔsi ase,

anaasɛ deɛ ɔtwa toɔ no ante no ase anwie.

29 Ɛfiri sɛ n’adwene dɔɔso sene ɛpo,

na n’agyinatuo mu dɔ sene ebunu donkodonko.

30 Me deɛ, na mete sɛ suka a ɛfiri asubɔnten mu,

te sɛ nsu kwan a ɛde kɔ turo mu.

31 Mekaa sɛ: Mɛgugu me turo so nsuo

na mafɔ nhwiren nsase.

Na hwɛ, me suka bɛyɛɛ asubɔnten,

na m’asubɔnten bɛyɛɛ ɛpo.

32 Bio, mɛma nkyerɛkyerɛ ahyerɛn te sɛ adekyeeɛ,

na mama ɛho ada adi pefee afiri akyiri.

33 Bio, mɛhwie nkyerɛkyerɛ agu te sɛ nkɔmhyɛ,

na magya hɔ ama daakye awoɔ ntoatoasoɔ nyinaa.

34 Hyɛ no nso sɛ ɛnyɛ me nko na medii dwuma no,

na mmom wɔn a wɔhwehwɛ nyansa nyinaa.

Sirak 25

Wɔn a wɔfata ayeyie

1 Menya anigyeɛ wɔ nnoɔma mmiɛnsa mu,

na ɛyɛ fɛ wɔ Onyankopɔn ne nnipa mma anim,

nteaseɛ a ɛwɔ nuammarima ne nuammaa ntam, ayɔnkoyɛ a ɛwɔ efipamfoɔ mu,

ne ɔyere ne okunu a wɔte wɔ asomdwoeɛ mu.

2 Metane nnipa ahodoɔ mmiɛnsa,

na mekyiri sɛdeɛ wɔsi bɔ wɔn bra:

Ohiani a ɔhoahoa ne ho, ɔdefoɔ a ɔdi atorɔ,

ne ɔpanin gyegyentwie a ɔsɛe awareɛ.

3 Sɛ woammoaboa ano wɔ wo mmeranteberɛ mu a,

ɛbɛyɛ dɛn na woanya biribi wɔ wo mpanin mfeɛ so?

4 Hwɛ sɛdeɛ atemmuo a ɛfiri onipa a ne tiri afu dwono si sɔ ani,

na deɛ wanyini no anya agyinatuo pa!

5 Hwɛ sɛdeɛ obi a wanyini no nyansa si sɔ ani,

ne nteaseɛ ne agyinatuo a ɛwɔ onimdeɛfoɔ mu!

6 Suahunu pa yɛ ɔpanin abotire,

na Awurade suro ne wɔn ahohoahoa.

7 Metumi dwene nnipa nkron bi a mɛfrɛ wɔn sɛ nhyira,

ne deɛ ɔtɔ so du a me tɛkyerɛma ka sɛ:

Onipa a n’ani tumi gye wɔ ne mma ho;

onipa a ɔtena ase hu n’atamfoɔ asehweɛ;

8 Ɔbarima anigyeɛni ne deɛ ɔne ɔyere nyansafoɔ teɛ,

ne deɛ ɔmfa nantwinini ne afurumu mmom mfuntum.

Nhyira ne onipa a ɔmfa ne tɛkyerɛma nyɛ bɔne,

ne onipa a ɔnsomm deɛ ɔmfata.

9 Nhyira ne onipa a ɔnya adamfoɔ,

ne deɛ ɔkasa kyerɛ nnipa a wɔayɛ aso retie.

10 Hwɛ sɛdeɛ onipa a ɔnya nyansa si so fa!

Na obiara nni hɔ a ɔkorɔn sene onipa a ɔsuro Awurade.

11 Awurade suro boro biribiara so;

hwan na yɛde onipa a ɔwɔ Awurade suro no bɛto ne ho?

12 [Awurade suro ne ɔdɔ a yɛwɔ ma no no mfitiaseɛ,

# na gyidie ne fam a yɛfam ne ho no mfitiaseɛ.]

Bɔne ahodoɔ bi a ɛboro so

13 Apirakuro biara, nso ɛnyɛ akoma mu apirakuro!

Amumuyɛ biara, nso ɛnyɛ ɔbaa amumuyɛ!

14 Amanehunu biara, nso ɛnyɛ nnipa a wɔtane no amanehunu!

Aweretɔ biara, nso ɛnyɛ atamfoɔ aweretɔ!

15 Ɛborɔ biara nni hɔ a ano yɛ den sene ɔwɔ borɔ,

na abufuo biara nni hɔ a ano yɛ den sene ɔbaa abufuhyeɛ.

Ɔbaa omumuyɛni bɔne

16 Mɛpɛ sɛ mene gyata ne ɔtweaseɛ bɛtena

sene sɛ mene ɔbaa omumuyɛni bɛtena.

17 Ɔbaa amumuyɛ sesa n’animdua,

na ɛma n’anim yɛ tumm sɛ osisire deɛ.

18 Ne kunu tena ase wɔ ayɔnkofoɔ mu,

na ɔntumi nnyae apinisie yaaya.

19 Amumuyɛ biara a wɔde toto ɔbaa amumuyɛ ho no yɛ ketewa;

ma ne nsa nka abɔnefoɔ kyɛfa ɛ!

20 Sɛdeɛ ɔpanin nan a ɔde foforɔ anwea teɛ no,

saa ara na ɔyere a ɔpɛ kasa pii no teɛ ma okunu a ɔmpɛ kasa.

21 Mma ɔbaa ahoɔfɛ nsum wo fidie,

na mma wo kɔn nnɔ ɔbaa ɛsiane n’ahodeɛ nti.

22 Abufuhyeɛ, anoɔden ne animguaseɛ kɛseɛ na ɛwɔ hɔ

ɛberɛ a ɔyere bɛboa ne kunu.

23 Adwemmɔne, anim a ayɛ kusuu,

ne akoma a apira no firi ɔyere bɔne hɔ.

Nsa a agoɔ ne kotodwe a ahodwo

firi ɔyere a ɔmma ne kunu nnya anigyeɛ hɔ.

24 Ɛnam ɔbaa so na bɔne firii aseɛ,

na ɛnam ne so na yɛn nyinaa wuo.

25 Mma nsuo kwan mma ɛnkɔ,

na mma ɔyere bɔne nnya akokoɔduro mfa nkasa.

26 Na sɛ wankɔ sɛdeɛ woakyerɛ no no a,

twe no firi wo ho.

Sirak 26

Ɔyere pa anigyeɛ

1 Nhyira ne okunu a ɔwɔ yere pa;

ne nna dodoɔ bɛyɛ mmɔho.

2 Ɔbaa nokwafoɔ ma ne kunu ani gye,

na ɔbɛma wadi ne mfeɛ wɔ asomdwoeɛ mu.

3 Ɔyere pa yɛ nhyira kɛseɛ;

wɔbɛma wanya kyɛfa wɔ nhyira a onipa a ɔsuro Awurade nya no mu.

4 Sɛ ɔyɛ ɔdefoɔ anaasɛ ɔyɛ ohiani a, n’akoma pene so,

na ɛberɛ nyinaa n’anim yɛ sereɛ.

Deɛ ɛnyɛ wɔ bɔne nyinaa mu: Ɔyere omumuyɛni

5 Nnoɔma mmiɛnsa na m’akoma suro,

na deɛ ɛtɔ so nnan no na mesuro kɛseɛ:

Dinsɛeɛ wɔ kuro mu, kwasampafoɔ adwabɔ,

ne ntwatosoɔ; yeinom nyinaa deɛ fanyinam owuo.

6 Nanso ɛyɛ akoma mu yeadie ne awerɛhoɔ, ɛberɛ a ɔyere ani bɛbere ne kora,

na tɛkyerɛma a ɔkasa tia no ka ma obiara teɛ.

7 Ɔyere bɔne yɛ kɔnnua a ɛwɔtere;

woresɔ mu te sɛ deɛ wokura nyanyankyerɛ bi mu.

8 Ɔyere kɔwensani ma abufuo kɛseɛ ba;

ɔnntumi nkata n’aniwuo so.

9 Ɔyere dwamammɔfoɔ akɔnnɔ adehwɛ yi no ma;

ɔde n’aniakyi ma wɔhu deɛ ɔyɛ.

10 Ma w’ani nkɔ ɔbabaa a wasoro no so,

anyɛ saa a, ɛberɛ a ɔbɛnya fawohodie no, ɔde bɛyɛ deɛ ɔpɛ.

11 Ma w’ani nna hɔ wɔ n’anisoɔhyeɛ no ho,

na ɛmma no nyɛ wo nwanwa sɛ ɔyɛ bɔne tia wo a.

12 Sɛdeɛ ɔkwantuni a sukɔm de no no bue n’anom

na ɔnom firi nsuo biara a ɛbɛn no mu no,

saa ara na ɔbɛtena ntomadan pɛɛwa biara anim

na wabue n’agyan bɔha mu ama agyan no.

Nhyira a ɔyere pa nya

13 Ɔyere ho akɔnnɔ ma ne kunu ani gye,

ne nsa ano adeyɛ de honam kata ne nnompe ho.

14 Ɔyere a ɔmpɛ kasa no yɛ akyɛdeɛ firi Awurade hɔ,

na biribiara nsom boɔ sɛ n’ahohyɛsoɔ.

15 Ɔyere a ɔyɛ awiɛmfoɔ ma ne ho akɔnnɔ dɔɔso,

nsania biara nni hɔ a ɛbɛtumi akari ne kronkronyɛ boɔ a ɛsom.

16 Sɛdeɛ owia repue wɔ Awurade wiem a ɛyɛ no,

saa ara na ɔyere pa ahoɔfɛ teɛ wɔ efie a wɔatoto nnoɔma yie wɔ mu no.

17 Sɛdeɛ kanea a ɛrehyerɛn wɔ kaneadua kronkron so teɛ no,

saa ara na anim fɛfɛɛfɛ a ɛwɔ nipadua anigyeɛ wɔ mu no teɛ.

18 Sɛdeɛ sika adum teɛ wɔ dwetɛ fapem soɔ no,

# saa ara na ɛnan a ɛyɛ fɛ no teɛ.

19 [Me ba, hwɛ wo mmabunu berɛ so yie,]

[na mfa w’ahoɔden mma ahɔhoɔ.]

20 [Hwehwɛ asasebereɛ wɔ petee no mu,]

[na fa w’ankasa w’aba dua, na gye di sɛ wobɛnya deɛ ɛyɛ.]

21 [Enti w’asefoɔ bɛdi yie,]

[na wowɔ ahotosoɔ wɔ abusua papa a wofiri mu nti, wobɛnyini ayɛ kɛseɛ.]

22 [Wɔbu odwamammɔni sɛ ntasuo,]

[na ɔbaa wareni sɛ owuo abantenten ma n’adɔfoɔ.]

23 [Wɔde ɔyere a ɔnni nyamesuro no yɛ kyɛfa ma ɔbarima mmaratoni,]

[na mmom wɔde ɔyere hoteni ma ɔbarima a ɔsuro Awurade.]

24 [Ɔbaa a ɔmfɛre adeɛ no, daa ɔyɛ animguaseɛ adeɛ,]

[na mmom ɔbabaa wiɛmfoɔ deɛ, ɔbɛyɛ aniwudeɛ wɔ ne kunu anim.]

25 [Wɔbu ɔyere tirimuɔdenfoɔ sɛ ɔkraman,]

[na mmom deɛ ɔnim aniwuo no bɛsuro Awurade.]

26 [Ɔyere a ɔredi ne kunu ni no, obiara bɛbu no sɛ onyansani,]

[na mmom ɛsiane n’ahomasoɔ nti ɔbu no animtia a, obiara bɛhu no sɛ ɔnni nyamesuro.]

[Nhyira ne okunu a ne yere yɛ ɔyere pa;]

[ne mfeɛ nna dodoɔ bɛyɛ mmɔho.]

27 [Ɔyere a ɔkasa denden so na ɔpɛ kasa no te sɛ totorobɛnto a wɔbɔ de frɛ,]

[na obiara a ɔte sei no te ɔko basabasa mu.]

Nnoɔma mmiɛnsa a ɛma ahoyera

28 Nnoɔma mmienu na ɛma m’akoma di yea,

na deɛ ɛtɔ so mmiɛnsa no hyɛɛ me abufuo:

Ɔkofoɔ a ohia ama wakɔ ahokyere mu,

mmarima mmadwemma a wɔbu wɔn animtia,

ne onipa a ɔdane ne ho firi tenenee ho kɔyɛ bɔne,

Awurade bɛsiesie no ama afena!

Sɔhwɛ a ɛwɔ edwadie mu

29 Ɛyɛ den ma odwadini sɛ ɔbɛtwe ne ho afiri bɔneyɛ ho,

anaasɛ ɔdetɔnni bɛdi bem wɔ bɔne ho.

Sirak 27

1 Bebree ayɛ bɔne de ahwehwɛ mfasoɔ,

na wɔn a wɔhwehwɛ sɛ wɔbɛyɛ adefoɔ no bɛdane wɔn ani.

2 Sɛdeɛ wɔbɔ dua so pintinn kɔ asase a aboɔ wɔ mu no,

saa ara na wɔde bɔne tim adetɔn ne adetɔ ntam.

3 Sɛ onipa bi nnyina pintinn wɔ Awurade suro mu a,

wɔbu ne dan gu ntɛm ara.

Abrabɔ mu nsɔhwɛ

4 Ɛberɛ a wɔwoso sɔneeɛ no na aseɛ wira no da adi;

na saa ara na onipa mfomsoɔ teɛ wɔ ɛberɛ a ɔkasa mu.

5 Fononoo sɔ ɔnwomfoɔ kukuo hwɛ;

enti deɛ wɔde sɔ onipa hwɛ no wɔ ne kasa mu.

6 Aduaba na ɛma wɔhu dua a wɔadua no;

enti onipa ano kasa ma wɔhu adwene a ɔkura.

7 Nkamfo onipa bi ansa na wabue n’ano akasa,

ɛfiri sɛ saa kwan yi so na wɔsɔ nnipa hwɛ.

Akatua ne Ananmuhyɛ

8 sɛ woti atɛntenenee a, wo nsa bɛka no,

na woahyɛ no te sɛ animuonyam atadeɛ.

9 Nnomaa a wɔsɛ na ɛbom da,

enti nokorɛdie kɔ wɔn a wɔdi nokorɛ no fie.

10 Gyata da hɔ hwehwɛ afonam;

saa ara na bɔne yɛ amumuyɛfoɔ.

Ɔkasa ahodoɔ

11 Nnipa a wɔwɔ nyamesuro no kasa nyansa mu da biara,

na mmom ɔkwasea di adaneadane sɛ bosome.

12 Sɛ wohyɛ nkwaseafoɔ mu a, hwehwɛ kwan twe wo ho,

na mmom sɛ wohyɛ mmadwemma mu a, hyɛ hɔ ara.

13 Nkwaseafoɔ nsɛnkeka hyɛ abufuo,

na wɔn sereɛ yɛ bɔne wɔ ahohwie mu.

14 Wɔn duabɔ ne wɔn nseɛdie ma nnipa bɔ hu,

na wɔn ntɔkwapɛ ma afoforɔ sisi wɔn aso.

15 Ɔhantanni ntɔkwa keka kɔ mogya hwieguo,

na wɔn adapaatwa yɛ deɛ ɛhyɛ awerɛhoɔ.

Ahuntasɛm

16 Obiara a ɔma ahuntasɛm da adie no, ɔsɛe awerɛhyɛmu,

na ɔrennya adamfoɔ a ɔfata ara da.

17 Dɔ wo yɔnko na di nokorɛ ma no;

na mmom sɛ woda n’asumasɛm adi a, ɛnneɛ ɛnni n’akyi.

18 Na sɛdeɛ onipa sɛe ne tamfoɔ no,

saa ara na woasɛe wo yɔnko ayɔnkofa.

19 Na sɛdeɛ woma anomaa firi wo nsam dwane no,

saa ara na woama wo yɔnko no korɔ, na wo nsa renka no bio.

20 Nti no nkɔhwehwɛ no bio, ɛfiri sɛ waduru akyiri dodo,

na wadwane sɛdeɛ ɔwansan dwane firi fidie mu.

21 Ɛwom sɛ wɔbɛkyekyere ekuro,

na nkabom wɔ adapaabɔ akyi deɛ,

nanso obiara a wada ahuntasɛm adie no deɛ, ɔnni anidasoɔ.

Nyaatwom ne ananmuhyɛ

22 Obiara a ɔbu anikyie no dwene bɔne,

na wɔn a wɔnim no no bɛtwe wɔn ho afiri ne ho.

23 W’anim deɛ ɔbɛka no dɛdɛɛdɛ,

na wagyegye deɛ wobɛka no ho;

nanso akyire no ɔbɛdane n’ano

na wagyina wo ara w’anom nsɛm so apa wo.

24 Matane nnoɔma bebree deɛ, nanso ɛno kyɛn wɔn nyinaa;

Awurade koraa mpo tane no.

25 Obiara a ɔto boɔ kɔ soro tee no, ɔto bɔ n’ankasa ne tirim;

na nkontomponi twɛdeɛ de pira bebree ba.

26 Obiara a ɔtu amena no, ɔbɛtɔ mu,

na obiara a ɔsum fidie no, ɔno ara bɛtɔ mu.

27 Sɛ onipa bi yɛ bɔne a, ɛsane dane kɔ ɔno ara so,

na ɔrenhunu faako a ɛfiri baeɛ.

28 Fɛwdie ne adapaabɔ firi ɔhantanni hɔ na ɛba,

nanso aweretɔ da hɔ twɛn wɔn sɛ gyata.

29 Wɔn a wɔn ani gye nyamesuroni ahweaseɛ ho no bɛtɔ fidie mu,

na ɔbɛhu yea kɔsi sɛ wɔbɛwuo.

Abufuo ne aweretɔ

30 Abufuo ne aweretɔ nyinaa nso yɛ akyiwadeɛ,

nanso ɔdebɔneyɛni ani gye ho.

Sirak 28

1 Deɛ ɔtɔ were no bɛhyia Awurade aweretɔ,

ɛfiri sɛ ɔbu wɔn bɔne ho nkonta pintinn.

2 Fa wo yɔnko bɔne a wayɛ wo no kyɛ no,

ɛno na wɔde wo bɔne bɛkyɛ wo ɛberɛ a wobɛbɔ mpaeɛ no.

3 Obi de ɔfoforɔ ho abufuo ahyɛ ne mu,

a ɔhwehwɛ ayaresa firi Awurade hɔ?

4 Sɛ onipa bi nni ahummɔborɔ mma obi sɛ ɔno ara ne ho a,

enti ɔbɛtumi asrɛ bɔne fakyɛ wɔ ɔno ara ne bɔne ho?

5 Sɛ ɔno ara a ɔyɛ honam de abufuhyeɛ hyɛ ne mu a,

hwan na ɔbɛbɔ mpata afɔdeɛ ama ne bɔne?

6 Kae wo nkwa awieeɛ, na yi ɔtan firi wo mu;

kae porɔeɛ ne owuo, na di nokorɛ ma mmara no.

7 Kae mmara no na mfa wo yɔnko ho abufuo;

kae Ɔsorosoroni n’apam no, na bu w’ani gu mfomsoɔ so.

8 Twe wo ho firi ntɔkwapɛ ho, na wo bɔne bɛyɛ ketewa bi;

ɛfiri sɛ kokoɔ bɔne twetwe ntɔkwa ba,

9 na ɔdebɔneyɛni sɛe ayɔnkofa,

na ɔde ntotoeɛ ba wɔn a wɔte asomdwoeɛ mu no ntam.

10 Sɛdeɛ nnyina dodoɔ teɛ no, saa ara nso na ne gya a ɛbɛsɔ no teɛ,

na sɛdeɛ aniɛden teɛ no, saa ara na ntɔkwa bɛkɔ soro;

na sɛdeɛ onipa ahoɔden teɛ no, saa ara na n’abufuo bɛyɛ,

na sɛdeɛ n’ahonya teɛ no, saa ara na n’abufuhyeɛ bɛkɔ soro.

11 Ntɛmpɛ ntɔkwa sɔ gya,

na ntɛmpɛ akyinnyeɛ ka mogya gu.

Bɔne tɛkyerɛma

12 Sɛ wohu ogyasramma mu a, ɛsɔ kɛseɛ;

sɛ wote ntasuo gu so a, ɛbɛdum;

nso ne nyinaa firi w’anom na ɛba.

13 Dome nsekuro ne nnaadaa tɛkyerɛma,

ɛfiri sɛ wɔsɛe dodoɔ no ara asomdwoeɛ.

14 Edinsɛeɛ awoso nnipa bebree,

na abɔ wɔn apete firi aman so kɔ aman so;

ɛsɛe nkuro a ɛyɛ den,

na adane nnipa atitire adan abutu.

15 Dinsɛeɛ atu mmaa ahotefoɔ afiri wɔn afie mu,

na ɛmaa wɔhweree mfasoɔ a ɛfiri wɔn berɛ mu no.

16 Wɔn a wɔde wɔn adwene kɔ edinsɛeɛ so no renya ahotɔ,

na wɔrenya asetena mu asomdwoeɛ nso.

17 Abaahweɛ de ntampeɛ ba,

na mmom tɛkyerɛma borɔ deɛ ɛbubu nnompe.

18 Nnipa bebree na wɔawu wɔ nkrantɛ ano,

nanso nnipa bebree nnam tɛkyerɛma so na wɔawuo.

19 Nhyira ne onipa a wabɔ ne ho ban afiri yei ho,

deɛ ɔnyii ne ho nkyerɛɛ abufuo,

deɛ ɔnsoaa ne kɔnnua,

na wɔmfaa no ntoo mpokyerɛ mu.

20 Ɛfiri sɛ ne kɔnnua yɛ dadeɛ kɔnnua,

na ne mpokyerɛ yɛ kɔbere mfrafraeɛ deɛ;

21 ne wuo yɛ bɔne wuo,

na ɔno deɛ fanyinam Asamando.

22 Ɛnni tumi biara wɔ nyamesurofoɔ so;

na wɔbɛhye wɔ ne gyaframa mu.

23 Na wɔn a wɔpa Awurade no bɛhwe ne tumi no ase;

ɛbɛhye wɔ wɔn mu, na wɔrennum no.

Wɔbɛsoma de akɔ wɔn so sɛ gyata;

te sɛ ɔsebɔ bɛposa wɔn.

24a Na ɛte sɛdeɛ wode nkasɛɛ gye w’agyapadeɛ ho ban no,

25b saa ara na yɛ ɛpono ne nkyerewa ma w’ano.

24b Na sɛdeɛ woto wo sika ne dwetɛ pono mu no,

25a saa ara na yɛ nsania ne pɛyɛ ma wo nsɛm.

26 Hwɛ yie na mfa wo tɛkyerɛma nyɛ mfomsoɔ,

na amma woankɔtɔ deɛ ɔretetɛ wo no anim.

Sirak 29

Ɛfa boseabɔ ho

1 Mmɔborɔhunufoɔ de fɛm wɔn ayɔnkofoɔ,

na deɛ ɔtene ne nsa boa no di mmara no so.

2 Bɔ wo yɔnko bosea ɛberɛ a ɔwɔ ahokyere mu;

tua wo yɔnko ka ɛberɛ a deɛ ɔde fɛm wo no aduru.

3 Di wo bɔhyɛ so na di nokorɛ ma no,

na ɛberɛ biara mu no, wobɛnya deɛ ɛhia woɔ no.

4 Nnipa bebree hu bosea sɛ ɛyɛ ahunutuo,

na wɔde wɔn a wɔboaa wɔn no ato ɔhaw mu.

5 Onipa bi tumi kotokoto ɔfoforɔ de kɔsi sɛ ɔbɛnya bosea,

na ɔde nidie kasa fa ne yɔnko no sika ho;

nanso ɛberɛ duru sɛ ɔtua a, ɔtwentwɛn,

na ɔde bɔhyɛ a ɔntumi nni so atutu ka no,

na wɔnya nsɛm bi de ayiyi ne ho ano.

6 Na sɛ ɔbɛtumi atua a, ɛbɛyɛ den sɛ ne kafoɔ no bɛtua emu fa,

na ɔbɛfa no sɛ ɛyɛ ahunutuo.

7 Nnipa bebree mpɛ sɛ wɔbɛma bosea, a ɛnyɛ ayamuɔnwono nti,

na mmom ɛfiri suro a wɔsuro sɛ wɔbɛdi wɔn dwirim a ɛmfata nti.

8 Nanso, si aboterɛ wɔ obi a ɔwɔ ahobrɛaseɛ tebea mu,

na mma no ntwɛn wɔ w’akyɛdeɛ ho.

9 Boa ohiani ɛsiane mmara no nti,

na mma wɔmfa wɔn nsapam nkɔ wɔ wɔn hia mu.

10 Hwere wo dwetɛ ɛsiane nuabarima anaasɛ yɔnkoɔ nti,

na mma no nnwe nnaakye wɔ ɛboɔ ase na ɛnyera ansa.

11 Pɛ w’agyapadeɛ wɔ Ɔsorosoroni no mmara kwan so,

na ɛbɛyɛ wo mfasoɔ asene sika.

12 Sie akyɛdeɛ wɔ wo sikakorabea,

na ɛbɛgye wo wɔ ahohiahia da mu;

13 ɛyɛ sene ɛkyɛm a ɛyɛ den ne ahoɔden pea,

ɛbɛko atia ɔtamfoɔ no ama wo.

Ɛfa ɛka agyinamudie ho

14 Onipa pa bɛyɛ agyinamudeɛ ama ne yɔnko,

na mmom onipa a n’ani mmu no dwɛ no bɛdi no hwammɔ.

15 Mma wo werɛ mfiri w’akagyinamufoɔ adɔeɛ,

ɛfiri sɛ ɔde ne nkwa na ama woɔ.

16 Ɔdebɔneyɛni sɛe n’akagyinamufoɔ agyapadeɛ,

17 na bonniayɛni bɛdane ne gyefoɔ agya.

18 Agyinamudie ama nnipa bebree a na anka wɔn nsam yɛ no abɔ fam,

na awoso wɔn sɛ ɛpo asorɔkye;

apamo tumidiefoɔ akɔ dommum,

na wɔawɔwɔ ntwɛtwɛdɛ wɔ ananafoɔ aman so.

19 Ɔdebɔneyɛni nam agyinamudie so ho ne werɛ;

ne mfasoɔ pɛ ma mmara kyere no.

20 Boa wo yɔnko sɛdeɛ w’ahoɔden bɛtumi,

nanso hwɛ yie na wo nso woankɔhwe ase bi.

Efie ne ahɔhoyɛ

21 Asetena mu ahiadeɛ yɛ nsuo, aduane ne atadeɛ,

ne ɛdan a ɛma wɔnya kokoam hyɛ.

22 Asetena a ɛnyɛ wɔ ohiani suhyɛ ase no yɛ

sene adɔkɔdɔkɔ aduane a ɛwɔ afoforɔ efie mu.

23 Ma wo bo nnwo ketewa anaasɛ kɛseɛ so,

na ɛremma wonte soboɔ sɛ woyɛ ɔhɔhoɔ.

24 Ɛyɛ awerɛhoɔ asetena sɛ wodi atutena wɔ afie mu;

woyɛ ɔhɔhoɔ yi, mmue w’ano;

25 Wobɛyɛ deɛ ɔgye ahɔhoɔ na woama nsuo wɔ berɛ ko a wɔnna wo aseɛ,

na deɛ ɛka yei ho ne sɛ wobɛte abotesɛm bi te sɛ:

26 Bra ha, ɔhɔhoɔ, to pono;

ma me deɛ wowɔ wɔ hɔ no nni.

27 Twe wo ho, ɔhɔhoɔ, na ɔhɔhoɔ onimuonyamfoɔ bi wɔ ha;

me nuabarima aba nsra, na mehia ahɔhodan no.

28 Ɛyɛ den ma onipa badwemma sɛ ɔbɛtumi agye

tenabea ho animka ne boseabɔni no adapaatwa no.

Sirak 30

Deɛ ɛfa mma ho

1 Deɛ ɔdɔ ne babarima no, ɔbɛtaa atea no,

na ɔde no bɛhoahoa ne ho wɔ n’atipɛnfoɔ mu.

2 Deɛ ɔtea ne babarima no bɛyɛ mfasoɔ ama no,

na ɔde no bɛhoahoa ne ho wɔ n’amannifoɔ mu.

3 Deɛ ɔkyerɛkyerɛ ne babarima no bɛma n’atamfoɔ ani abere no,

na ɔbɛnya ne mu animuonyam wɔ ne nnamfonom mu.

4 Ɛberɛ a n’agya bɛwuo no, ɛnyɛ no sɛdeɛ wawuo,

ɛfiri sɛ wagya obi a ɔte sɛ ɔno ara wɔ n’akyi,

5 deɛ ɛberɛ a na ɔte aseɛ no, ɔhunuu no anigyeɛ mu no,

na ne wuo mu ɔnni awerɛhoɔ.

6 Wagya deɛ ɔbɛtɔ n’atamfoɔ so were wɔ n’akyi,

ne deɛ ɔbɛtua n’ayɔnkofoɔ adɔeɛ ho ka.

7 Deɛ ɔbɛsɛe ne babarima no bɛkyekyere n’akuro,

na akomam yea wɔ ɛberɛ biara a ɔbɛsu.

8 Ɔpɔnkɔ a wɔmmubuu no no, bɛyɛ asoɔden,

na ɔbabarima a wɔma ɔyɛɛ deɛ ɔpɛ no dane otirimuɔdenfoɔ.

9 Nhyɛ abɔfra tatwoo, na ɔbɛha wo;

wone no nni agorɔ na ɔbɛma wo werɛ aho.

10 Ɛnne no nnsere, anhwɛ a na woadi ne ho awerɛhoɔ,

na awieeɛ no, wobɛtwerɛ wo se.

11 Mma no nnya fawohodie wɔ ne mmɔfraase,

na mmu w’ani nngu ne mfomsoɔ so.

12 Brɛ ne kɔn ase wɔ ne mmeranteberɛ mu,

na twitwa n’asrɛ ho berɛ a ɔsua no,

anyɛ saa a ɔbɛyɛ asowuiɛ na ɔntie w’asɛm,

na woanya awerɛhoɔ ama wo kra afiri ne hɔ.

13 Tenetene wo ba na ma ne kɔnnua mu nyɛ no duru,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ na n’adapaa mfom no.

14 Ahonya ne amanehunu deɛ

fanyinam ohia, apɔmuden ne ahoɔden.

15 Apɔmuden ne ahoɔden yɛ sene sika biara,

na nipadua a ɛte apɔ no yɛ sene ahonyadeɛ a ɛnni ano.

16 Ahonya biara nni hɔ a ɛyɛ sene nipadua apɔmuden,

na anigyeɛ nyɛ nsene akoma mu ahomeka.

17 Owuo yɛ sene abrabɔ a amanehunu wɔ mu,

na daa nna yɛ sene yadeɛ koankorɔ.

Deɛ ɛfa aduane ho

18 Nnoɔma pa a wɔahwie agu ano a aka ato mu no

te sɛ aduane afɔrebɔdeɛ a wɔde sii nna soɔ.

19 Ɛdeɛn mfasoɔ na ohoni bɛnya afiri afɔrebɔ mu?

Ɛfiri sɛ ɛntumi nnidi na ɛntumi nhua.

Saa ara na ɛteɛ ma wɔn a Awurade twee wɔn aso no;

20 ɔde n’ani hwɛ na wapene

sɛdeɛ deɛ wɔasa no si apene berɛ a ɔreyɛ ababaa atuu no.

21 Mfa wo ho mma awerɛhoɔ,

nso mmoapa mfa wo ho nto amanehunu mu.

22 Akoma a ɛredi ahurisie no yɛ nkwa ankasa,

na anigyeɛ nso ma onipa nkwa ware.

23 Daadaa wo ho na ka w’akoma to wo yam,

na yi yea firi wo mu kɔ akyirikyiri,

ɛfiri sɛ awerɛhoɔ asɛe nnipa bebree,

na mfasoɔ biara remfiri mu mma da biara da.

24 Anibereɛ ne abufuo te nkwa so,

na adwennwene ma onipa bɔ akɔkoraa ntɛm.

25 Wɔn a wɔn ho sɛpɛ wɔn no na wɔgye wɔn ani wɔ ɛpono ho no,

wɔbɛnya mfasoɔ afiri wɔn aduane mu.

Sirak 31

Esu pa a wɔnya wɔ ahonya mu

1 Ahonya ho apɛsire ma onipa honam fɔn,

na ɛho dadwene pamo nna.

2 Ɔhaw ho apɛsire pamo nkotɔ,

na yadeɛ a emu yɛ den no de nna kɔ.

3 Ɔdefoɔ brɛ de pɛ ahonyadeɛ,

na ɛberɛ a ɔgye n’ahome no, ɔdi n’akɔnnɔdeɛ.

4 Ohiani brɛ de nya ketewa bi,

na sɛ ɔrehome mpo a, ɛhia no.

5 Onipa a ɔdɔ sika no, wɔremmu no bem;

onipa a ɔdi sika akyi no, ɛbɛma no ayera.

6 Dodoɔ no ara na asɛe ɛsiane sika nti,

na wɔn sɛeɛ ne wɔn bɔ mpu ne mpu.

7 Ɛyɛ suntidua ma wɔn a wɔpɛ no no,

na wɔbɛfa ɔkwasea biara dommum.

8 Nhyira ne ɔdefoɔ a wɔnka ne ho asɛmmɔne,

na hwan na ɔnni sika akyi.

9 Hwan ne no, sɛ yɛbɛyi no ayɛ?

Ɛfiri sɛ wayɛ anwanwadeɛ wɔ ne nkurɔfoɔ mu.

10 Hwan na ɔde asɔ no ahwɛ na wɔahu no sɛ ɔyɛ pɛ?

Wɔmma yei nyɛ adeɛ a ɔde bɛhoahoa ne ho.

11 Ne yieyɛ ase bɛtim,

na ne badwa no bɛba n’adɔeɛ nnwuma no.

Ɛpono ho nteteeɛ

12 Wone akunini na ɛte ɛpono ho?

Ma ɛnyɛ adufudepɛ wɔ yei ho,

na ma ɛnka sɛ: Aduane pa ara nie!

13 Kae sɛ adufudepɛ aniwa yɛ adeɛ a ɛnyɛ.

Ɛdeɛn adeɛ na wɔabɔ a ɛyɛ adufudepɛ sene aniwa?

Ɛno nti ɛte nisuo wɔ biribiara ho.

14 Ɛntene wo nsa nkɔboa biribiara a wohu,

na mpia wo yɔnko wɔ aduane ho.

15 Fa atenka a wowɔ no ara bu wo yɔnko atɛn,

na biribiara mu no, fa adwene to ho.

16 Di deɛ wɔde asi w’anim no sɛ onipa a wanya nteteeɛ pa,

na ɛnwesa no wɔ adufudepɛ so, anyɛ saa a wobɛfom ebinom.

17 Yɛ onipa a ɔdi kan sɛ ɔbɛgyae, sɛdeɛ nteteeɛ pa kyerɛ no,

na ma ɛnyɛ oniberefoɔ, anyɛ saa a wobɛfom ebinom.

18 Sɛ wone nnipa bebree tena ase a,

ntene wo nsa ansa na wɔatene wɔn nsa.

19 Sɛdeɛ ɛberɛ kakra bi dɔɔso ma onipa a wɔatete no yie!

Ɔngu ahome dendeenden ɛberɛ a ɔda ne mpa so.

20 Nna a ɛma apɔmuden no gyina hɔ ne hɔ adidie so;

ɔsɔre ahemadakye, na ɔhu sɛ ɔte apɔ.

Anisoroɔ ne abofono

ne ayamkeka wɔ adidimmorosofoɔ mu.

21 Sɛ wɔde aduane puapua wo a,

sɔre na kɔfe, na wo ho bɛtɔ wo.

22 Me ba, tie me, na mmu me animtia,

na awieeɛ no, w’ani bɛgye me nsɛm yi ho.

23 Nnipa hyira deɛ ɔmfa aduane mmɔ atirimuɔden,

na wɔn adanseɛ a wɔdi wɔ n’ayamye ho no yɛ nokorɛ.

24 Kuro no nwiinwii wɔ onipa a ɔbɔ atirimuɔden wɔ aduane ho,

na adanseɛ a wɔdi wɔ n’atirimuɔden ho no yɛ nokorɛ.

Anidahɔ wɔ nsanom ho

25 Mmɔ mmɔden sɛ wobɛkyerɛ w’ahoɔden wɔ nsanom mu,

ɛfiri sɛ nsa asɛe nnipa bebree.

26 Na sɛdeɛ fononoo sɔ odwumfoɔ adwuma hwɛ no,

saa ara na nsa sɔ akoma hwɛ wɔ berɛ a deɛ n’ani nsɔ adeɛ reham.

27 Nsa yɛ nkwa ankasa ma nnipa,

sɛ wɔnom no hɔ ne hɔ a.

Nkwa yɛ deɛn ma onipa a ɔnnom nsa?

Wɔabɔ sɛ ɛmma nnipa ani nnye.

28 Nsa a wɔnom no berɛ pa mu ne hɔ ne hɔ no

yɛ ahurisie ma akoma ne anigyeɛ ma ɔkra.

29 Nsa a wɔnom no mmorosoɔ no de honhom mu yeadie,

ntɔkwa ne ahweaseɛ ba.

30 Nsaborɔ ma ɔkwasea abufuo yɛ kɛseɛ na apira ɔno ankasa,

berɛ a ɛrete n’ahoɔden so na ɛrema n’akuro adɔɔso no.

31 Ntwi wo yɔnko anim wɔ nsanom apontoɔ ase,

na mmu no animtia wɔ n’anigyeɛ mu.

Nka animka asɛm biara nkyerɛ no,

na mmisabisa ne hɔ biribiara mfa nteetee no.