Nyansa 12

1 Ɛfiri sɛ wo honhom a ɛte ase daa no wɔ nnoɔma nyinaa mu.

2 Ɛno nti, wotenetene wɔn a wɔfom no nkakrankakra,

na wokae wɔn na wobɔ wɔn kɔkɔ wɔ nnoɔma a ɛnam so ma wɔyɛ bɔne no ho,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ na wɔbɛde wɔn ho afiri amumuyɛ ho na wɔde wɔn werɛ ahyɛ wo mu, O Awurade.

Kanaanfoɔ bɔne

3 Wɔn a wɔtenaa aseɛ tete mmerɛ no mu wɔ w’asase kronkron soɔ no,

4 wotanee wɔn akyiwadeɛ nneyɛɛ no,

wɔn abayisɛm ne amanneɛ a ɛho nteɛ,

5 wɔde wɔn atirimuɔden kunkumm wɔn mma,

ne wɔn afahyɛ afɔrebɔ a wɔde nnipa nam ne wɔn mogya yɛeɛ.

Yeinom firi abosonsom mu na ɛba,

6 saa awofoɔ a wɔdi mmɔborɔfoɔ awu yi,

na ɛyɛɛ wo pɛ sɛ wobɛma yɛn nananom asɛe wɔn,

7 na ama asase a ɛsom boɔ kɛseɛ ma wo no

nsa bɛka kuro a ɛfata Onyankopɔn mma.

8 Nanso yeinom mpo wode wɔn ho kyɛɛ wɔn, ɛsiane sɛ wɔyɛ nnipa,

na wosomaa kotokurodu dii wo dɔm anim

sɛ wɔnkɔ sɛe wɔn nkakrankakra,

9 ɛwom sɛ wontumi sɛ womfa amumuyɛfoɔ nhyɛ ateneneefoɔ nsa wɔ ɔsa mu,

anaasɛ wobɛma mmoa aniɛdenfoɔ anaasɛ w’asɛm a ano yɛ den no asɛe wɔn prɛko.

10 Nanso woyɛɛ wɔn nkakrankakra wɔ atemmuo mu no, womaa wɔn kwan bio sɛ wɔmfa nsakyera,

ɛwom sɛ na wonim wɔn pa ara sɛ wɔyɛ nnebɔneyɛfoɔ firi wɔn ahyɛaseɛ

na wɔn amumuyɛ firi wɔn awosu mu,

na mpo ɔkwan a wɔfa so dwene no mpo rensesa.

11 Ɛfiri sɛ wɔyɛ nnipa a wɔadome wɔn firi ahyɛaseɛ,

na ɛnyɛ suro mu nti na woantwe wɔn mu biara aso wɔ wɔn bɔne ho.

Onyankopɔn yɛ Otumfoɔ

12 Na hwan na ɔbɛka sɛ: Ɛdeɛn na woayɛ yi?

Anaasɛ, ɔbɛtia w’atemmuo no?

Na hwan na ɔbɛbɔ wo soboɔ sɛ woasɛe aman a woyɛeɛ no?

Anaasɛ hwan na ɔbɛba w’anim sɛ ɔkamafoɔ abɛsrɛ ama ɔbɔnefoɔ?

13 Na onyame biara nka wo ho, a ɔdwene nnipanyinaa ho,

a ɛsɛ sɛ woyi w’ano kyerɛ no sɛ wommuu ntɛnkyea;

14 anaa nso sɛ ɔhene anaa ɔhempɔn bi bɛtumi abɛbisa wo deɛ nti a woatwe ebinom aso.

15 Woyɛ ɔteneneeni na wode tenenee di nnoɔma nyinaa so,

ɛnyɛ adeɛ a w’ani gye ho wɔ wo tumi mu

sɛ wobɛbu obi fɔ wɔ berɛ a ɔmfata sɛ wɔtwe no aso.

16 Na w’ahoɔden ne tenenee ti,

na w’ahennie a wodi wɔ wɔn nyinaa so no ma wode wɔn ho kyɛ wɔn.

17 Ɛfiri sɛ woda w’ahoɔden adi wɔ berɛ a nnipa regye kyim wɔ wo tumi mudie ho,

na woka ahomasofoɔ a wɔka wɔn a wɔnim no ho nanso wɔyɛ aniammɔnho no anim.

18 Ɛwom sɛ woyɛ ahoɔden mu tumfoɔ, wogo w’atemmuo mu,

na wode boasetɔ di yɛn so;

ɛfiri sɛ wowɔ tumi a wode yɛ biribi ɛberɛ biara a wopɛ.

Onyankopɔn adesuadeɛ a ɔwɔ ma Israel

19 Wonam saa nnwuma yi so akyerɛ wo man

sɛ, ɛsɛ sɛ ateneneefoɔ yɛ ayamyɛ,

na wode anidasoɔ pa ahyɛ wo mma mu ma,

ɛfiri sɛ woma adwensakyera wɔ bɔne ho.

20 Na sɛ wode ahwɛyie kɛseɛ ne ayamhyehyeɛ na ɛteaa

wo mma atamfoɔ ne wɔn a wɔfata sɛ wɔwuo no,

na sɛ womaa wɔn ɛberɛ ne ɔkwan sɛdeɛ ɛbɛyɛ na wɔbɛgyae wɔn amumuyɛ no a,

21 ɛnneɛ keteeyɛ bɛn na wode abu wo mma atɛn,

de akyerɛ wɔn a wokaa wɔn nananom ntam na womaa wɔn apam a bɔhyɛ papa ahyɛ no ma!

22 Enti berɛ a wogu so retenetene yɛn no, tea yɛn atamfoɔ mprɛ ahodoɔ ɔpedu mmorosoɔ,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ a, sɛ yɛbu atɛn a, yɛbɛdwennwen wo adɔeɛ ho,

na sɛ wɔbu yɛn atɛn nso a, yɛbɛhwɛ wo mmɔborɔhunu anim kwan.

Misraimfoɔ Asotwe

23 Ɛno nti, wɔn a wɔde amumuyɛ tenaa aseɛ no, wɔ agyegyentwie abrabɔ mu no,

woteetee wɔn wɔ wɔn ara wɔn akyiwadeɛ mu.

24 Ɛfiri sɛ wɔmane kɔɔ akyiri wɔ wɔn mfomsoɔ akwan so,

gyee mmoa a wɔn akasa wɔn atamfoɔ bu wɔn animtia no sɛ wɔyɛ anyame;

wɔdaadaa wɔn sɛ mmɔfra nkwasea.

25 Saa nti, te sɛ mmɔfra a wɔntumi nnwene no,

wosomaa w’atemmuo kɔɔ sɛ ɛnni wɔn ho fɛw.

26 Nanso wɔn a wɔammu w’animka kakra no

wɔn nsa bɛka Onyankopɔn atemmuo a ɛfata wɔn.

27 Ɛfiri sɛ, ɛberɛ wɔ w’amanehunu mu

wɔ abɔdeɛ a wɔdwenee sɛ wɔyɛ anyame no, na wɔn nti wɔtwee wɔn aso no,

wɔhunui na wɔkaee sɛ wone nokorɛ Nyankopɔn no, deɛ akane no wɔampɛ sɛ wɔhu no no.

Saa nti afobuo a ano yɛ den no baa wɔn so.

Nyansa 13

Abɔdeɛ Som yɛ Nkwaseasɛm

1 Na nnipa a wɔnnim Onyankopɔn no yɛ nkwaseafoɔ a wɔde awo wɔn;

na wɔntumi mfiri nnoɔma pa a wɔhunu no mfa so nhunu deɛ ɔwɔ hɔ no,

nso wɔahunu odwumfoɔ no berɛ a wɔhunuu ne nnwuma no;

2 na mmom wɔfaa no sɛ ogya anaa mframa anaa ahum,

anaa nsorommadɔm, anaa nsuo a ɛworo soɔ,

anaa ɔsoro nkanea yɛ anyame a wɔdi wiase soɔ.

3 Na sɛ ɛsiane anigyeɛ a wɔnyaa no wɔ saa nnoɔma yi fɛ ho nti, nnipa buu wɔn sɛ anyame a,

ma wɔnhunu sɛdeɛ Awurade yɛ sene yeinom nyinaa,

na ahoɔfɛ yɛfoɔ no na ɔbɔɔ wɔn.

4 Na sɛ wɔn tumi ne wɔn nnwuma yɛɛ nnipa nwanwa a,

ma wɔnhunu mfiri wɔn nkyɛn

sɛdeɛ deɛ ɔnwonoo wɔn no tumi so fa.

5 Na sɛdeɛ abɔdeɛ kɛseyɛ ne wɔn ahoɔfɛ teɛ no,

ɛboa yɛn ma yɛhu sɛdeɛ wɔn Bɔfoɔ no teɛ.

6 Nanso, ɛnsɛ sɛ yɛbu saa nkurɔfoɔ yi fɔ kɛse,

ɛsiane sɛ ebia na wɔayera

ɛberɛ a wɔgu so repere hwehwɛ no no.

7 Na ɛberɛ a wɔte ne nnwuma ho no, wɔkɔɔ so ara hwehwɛe,

na na wɔgye deɛ wɔhunu no di, ɛfiri sɛ nnoɔma a wɔhunu no yɛ fɛ.

8 Nanso bio, ɛnsɛ sɛ wɔma wɔfa wɔn ho di;

9 na anka na wɔwɔ tumi sɛ wɔhunu

na wɔadwendwene ahwehwɛ wiase mu,

ɛyɛɛ dɛn na wɔantumi anhunu no ntɛm so, deɛ ɔyɛ nnoɔma yi nyinaa Awurade no?

Abosonsom Nkwaseasɛm

10 Nanso wɔyɛ mmɔbɔ, sɛ wɔn anidasoɔ yɛ nnoɔma a awuo, wɔn a

wɔde edin “anyame” ato nnipa nsa ano nnwuma,

sika ne dwetɛ a wɔadi no adwini fɛfɛɛfɛ,

a ɛwɔ mmoa nsɛso soɔ,

anaasɛ ɛboɔ a ɛso nni mfasoɔ bi, tete nsa ano nnwuma.

11 Duatwafoɔ a wawedare wɔ nnua twa mu no bɛtwa dua a ɛnyɛ den

na ɔde nyansa awaawae n’abena no,

na afei ɔnam adwumayɛ a ɛsɔ ani so

ayɛ nnoɔma a ɛho wɔ mfasoɔ wɔ asetena mu,

12 na wahye n’adwuma a ɔyɛeɛ no ho nnua asinasini no

de anoa n’aduane, na wadi amee.

13 Na mmom duasini bi wɔ mu a wɔmfa nnyɛ hwee no,

dua a akyeakyea na ɛho nyinaa yɛ apɔapɔ,

na ɔfa to ne bo ase sene wɔ berɛ a ɔnni hwee yɛ no,

na ɔnya berɛ sene no yie, berɛ a ɔnni hwee yɛ no,

na wayɛ no sɛ onipa nsɛso,

14 anaasɛ, ɔyɛ no te sɛ aboa tantane bi,

na ɔde aduro kɔkɔɔ adura ho na ama ɛho ayɛ kɔkɔɔ

na ɔde aduro no bi adura baabiara a ɛhɔ aka no;

15 afei ɔbɔne tokuro a ɛsɛ no ma no,

na ɔde no fam ɔfasuo ho, na ɔde dadeɛ sosɔ mu wɔ hɔ.

16 Ɔfa ho adwene sɛdeɛ ɛbɛyɛ na ɛntɔ fam,

ɛfiri sɛ ɔnim sɛ ɔntumi mmoa ɔno ara ne ho,

na ɔyɛ ohoni a ɔhia mmoa.

17 Sɛ ɔbɔ mpaeɛ wɔ n’ahodeɛ ne n’awareɛ ne ne mma ho a,

ɛnyɛ no aniwuo sɛ ɔrekasa kyerɛ adeɛ bi a nkwa nni mu.

18 Na ɔbisa apɔmuden firi deɛ ɔyɛ mmrɛ no nkyɛn;

na ɔbisa nkwa firi adeɛ a awuo hɔ;

na ɔrepɛ mmoa afiri deɛ ɔnni hwee no nkyɛn;

na akwantuo mu yiedie no, ɔrebisa afiri deɛ ɔntumi ntu ne nan hɔ;

19 na sikapɛ ne adwuma ne prɔmprɔmyɛ ho no, ɔbisa ahoɔden firi deɛ ahoɔden biara nni ne nsa mu.

Nyansa 14

Suhyɛnkafoɔ Kwasea bɔ Mpaeɛ kyerɛ Ohoni

1 Bio, deɛ ɔreboa ne ho atu kwan na ɔrekɔfa nsuo a ɛworosoɔ soɔ no

frɛ duasini a ɛyɛ mmerɛ mpo sene nsuhyɛn a ɔte mu no.

2 Na ɛsiane mfasoɔ a ɔrehwehwɛ nti na ɛmaa ɔdwene faa saa adeɛ no ho,

ne nyansa ne odwumfoɔ a ɔhyehyɛeɛ;

3 nanso ɛyɛ w’adaworoma, O Agya, na ɛka hyɛn no wɔ ne kwan so,

ɛfiri sɛ wo na woama no kwan wɔ ɛpo soɔ,

ne ɔkwan a ɛso dwoɔ wɔ asorɔkye mu,

4 de rekyerɛ sɛ wobɛtumi agye nkwa afiri mmusuo biara mu,

ama obi mpo a ɔnni nimdeɛ biara no atumi akɔ po so.

5 Ɛyɛ wo pɛ sɛ wo nyansa nnwuma no renyɛ kwa;

ɛno nti nnipa de wɔn nkwa ahyɛ duasini kumaa bi nsa,

na yɛte nnua kɛtɛ so nam asorɔkye mu bɛkɔ akɔduru asase so dwoodwoo.

6 Na ahyɛaseɛ no mpo, berɛ a na abrane ahantanfoɔ rewuo no,

wiase anidasoɔ nyinaa kɔgyinaa nnua kɛtɛ bi so,

na ɛnam wo nsa a ɛkyerɛkyerɛɛ kwan no so, ɛgyaa awoɔ ntoatoasoɔ aba maa wiase.

7 Na nhyira nka dua a tenenee nam so ba no.

8 Nanso wɔadome ohoni a wɔde nsa ayɛ, na saa nso na wɔayɛ onipa a ɔyɛɛ no no;

ɛfiri sɛ ɔyɛɛ adwuma no, na ɔtoo adeɛ a ɛporɔ no din nyame.

9 Na saa ara na Onyankopɔn kyiri amumuyɛfoɔ ne wɔn amumuyɛ;

10 na wɔbɛtwe adeɛ a wɔayɛ no ne deɛ ɔyɛɛ no no nyinaa aso.

11 Saa nti asotwe bɛba abosonsomfoɔ abosom so,

ɛfiri sɛ, ɛwom sɛ wɔka Onyankopɔn abɔdeɛ ho deɛ, nanso wɔabɛyɛ akyiwadeɛ,

mfidie a ɛyi nnipa akra

ne afidie ma ɔkwasea nan ase.

Bɔne a ɛyɛ abosonsom mfitiaseɛ

12 Na adwene a wɔnya sɛ wɔbɛyɛ ohoni no yɛ adwamammɔ mfitiaseɛ,

na yɛ a ɔyɛɛ yeinom no ne porɔeɛ abrabɔ,

13 na mfitiaseɛ no na wɔnni hɔ

ɛnna nso wɔrenkɔ so ara ntena ase daa daa.

14 Na ɛnam nnipa ahuhudeɛ so na ɛhyɛnee wiase mu,

saa nti wɔahyehyɛ wɔn awieeɛ a ɛreba ntɛm no.

15 Na agya bi a yea ahyɛ no ma wɔ ayie a aba ne so mpofirim no,

ɔyɛɛ ne ba a mpofirim no owuo afa no afiri ne nkyɛn kɔ no honi;

afei deɛ ɔfiri aseɛ de anidie ma no sɛ nyame, adeɛ a ɛyɛ onipa a wawuo no,

na ɔde ahuntasɛm mu amammerɛ ne deɛ ɔyɛ de gye obi to mu gyaa n’asefoɔ.

16 Afei nkakrankakra, abɔnefoɔ amammerɛ ase timm na wɔdii so sɛ mmara,

na ahemfo no hyɛ maa wɔyɛɛ ahoni na wɔsomm wɔn.

17 Na nnipa a ɛsiane sɛ wɔtete akyirikyiri nti wɔntumi mma mmɛhyɛ ahemfo animuonyam wɔ wɔn anim no,

wɔde wɔn adwene susuu sɛdeɛ wɔn su teɛ wɔ akyirikyiri,

na wɔyɛɛ ɔhene honi a wɔhu na wɔdii no ni,

na ama wɔn mmɔdemmɔ so wɔadɛfɛdɛfɛ deɛ ɔnni hɔ no te sɛdeɛ ɔwɔ hɔ.

18 Afei odwumfoɔ botaeɛ a ɛso no kanyanee

wɔn a na wɔnnim ɔhene no ma wɔhyɛɛ wɔn som no mu den.

19 Na ɔno deɛ, ebia na ɔpɛ sɛ ɔsɔ ne hene ani nti,

de nyansa a ɔwɔ no bɔɔ mmɔden yɛ maa nsɛsoɔ no yɛ fɛ kyɛnee so,

20 na ne dwumadie no fɛ twee ɛdɔm no,

seesei wɔabu deɛ mmerɛ tiawa bi a atwa mu na wɔdi no ni sɛ onipa no sɛ ɔyɛ adeɛ a wɔsom no.

21 Na yei bɛyɛɛ afidie a ahunta maa nnipa,

ɛfiri sɛ nnipa ayɛ nkoa ama mmusuo anaa ama adehyeyɛ tumi,

na wɔde edin a ɛnsɛ sɛ wɔne obiara kyɛ no ama ɛboɔ ne dua.

22 Na afei annɔɔso amma wɔn sɛ wɔbɛfom atia Onyankopɔn nimdeɛ no ho,

na mmom ɛsiane nim a wɔnnim nti wɔtenaa ɔko kɛseɛ mu,

wɔfrɛ amumuyɛ kɛseɛ a ɛte sei sɛ asomdwoeɛ.

23 Na mpo wɔkumm mmɔfra de yɛɛ afoforɔ a wɔagye wɔn ato mu ho som, anaa kokoa mu ahuntasɛm som,

anaa adammɔ anigyeɛ a amanneɛ nwanwa ka ho,

24 na afei deɛ, wɔnhwɛ mma wɔn abrabɔ ne wɔn awareɛ ho nte,

nanso wɔnam nkontompo so kunkum wɔn ho wɔn ho, anaa wɔnam awaresɛeɛ so de yeadie ma wɔn ho wɔn ho.

25 Na yeinom nyinaa yɛ basabasayɛ mogya hwieguo ne awudie, korɔno ne nnaadaa, porɔeɛ, adwotwa, hooyɛ, adansekurumu,

26 nnoɔma pa ho basabasayɛ, bonniayɛ,

akra ho figuo, mmarima anaa mmaa a wɔne wɔn ho deda,

awareɛ mu basabasayɛ, awaresɛeɛ, ne ahohwie.

27 Na som a wɔsom abosom a wɔmmɔ wɔn din no

ne bɔne nyinaa ahyɛaseɛ, ne nhini ne n’awieeɛ.

28 Ɛfiri sɛ anigyeɛ mmorosoɔ no bɔ wɔn a wɔsom wɔn no dam,

anaa wɔhyɛ nkɔntorɔ, anaa wɔbɔ bra bɔne, anaa wɔayɛ krado sɛ wɔbɛdi adansekurumu;

29 ɛfiri sɛ wɔde wɔn ho too ahoni a nkwa nni wɔn mu no so

na wɔkaa atorɔ ntam susuu kwan sɛ hwee renyɛ wɔn.

30 Nanso wɔbɛtwe wɔn aso wɔ nnoɔma mmienu ho:

Ɛsiane sɛ wɔdwenee Onyankopɔn ho bɔne sɛ wɔde wɔn ho kɔhyɛɛ abosonsom mu,

na ɛsiane nnaadaa nti, wɔkaa atorɔ ntam ɛnam bu a wɔmmu kronkronyɛ nti.

31 Na ɛnyɛ nnoɔma mu tumi a nkurɔfoɔ de ka ntam no,

na mmom tenenee asotwe a ɛwɔ hɔ ma wɔn a wɔyɛ bɔne no,

a da biara ɛdi amumuyɛfoɔ amumuyɛ akyi.

Nyansa 15

Mfasoɔ a ɛwɔ Nokorɛ Nyankopɔn Som mu

1 Na wo, yɛn Nyankopɔn, wowɔ ayamyɛ na wodi nokorɛ,

wowɔ boasetɔ, na wode mmɔborɔhunu di wiase nyinaa so.

2 Na sɛ yɛyɛ bɔne mpo a, yɛyɛ wo dea, yɛnim wo tumi;

nanso yɛrenyɛ bɔne, ɛfiri sɛ yɛnim sɛ wogye yɛn to mu sɛ yɛyɛ wo dea.

3 Sɛ yɛbɛhu wo no yɛ tenenee a ɛdi mu,

na sɛ yɛbɛhu wo tumi no yɛ daa nkwa nhini.

4 Ɛfiri sɛ nnipa adwene bɔne no ntumi mmaa yɛn nyeraeɛ,

anaa mfoniyɛfoɔ brɛ hunu no,

mfonini a wɔakeka mu nnuru ahodoɔ a

5 wɔn a wɔagyimi no hunu a, na wɔn ho repopoɔ no,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ a wɔn kɔn bɛdɔ adeɛ a nkwa nni mu a ɛyɛ awufoɔ mfonini.

6 Wɔn a wɔdɔ nnoɔma bɔne na wɔfata anidasoɔ nnoɔma no

ne wɔn a wɔyɛ anaa wɔpɛ sɛ wɔsom wɔn no.

Nkwaseasɛm a ɛwɔ Dɔteɛ Ahoni Som ho

7 Ɔnwonofoɔ potɔ dɔteɛ a ɛyɛ mmerɛ

na ɔbrɛ ne ho nwono adeɛ biara sɛ ɛbɛba abɛboa yɛn,

na ɔde dɔteɛ korɔ no ara anwono

nnoɔma mmienu a wɔde yɛ nnoɔma a ɛho teɛ

ne deɛ wɔde yɛ nnoɔma a ɛnte saa, wɔma ne nyinaa yɛ pɛ;

nanso deɛ wɔde yeinom mmienu yi nyinaa bɛyɛ no

yɛ adeɛ a odwumayɛfoɔ no na ɔkyerɛ.

8 Ɔbrɛ hunu ara na saa anwomfoɔ yi de dɔteɛ korɔ yi ara nwono nyame hunu yi,

nnipa mma a ɛberɛ tiawa bi a atwa mu no wɔde dɔteɛ nwonoo wɔn no,

na ɛberɛ tiawa bi akyi no wɔkɔ dɔteɛ a wɔfaa nnipa nyinaa firii mu,

na ɛberɛ no duru a, akra a wɔfɛm wɔn no bɛsane akɔ.

9 Nanso sɛ ɛmfa anwomfoɔ no ho sɛ ɛda hɔ ma nnipa sɛ wɔwuo

anaasɛ wɔn nkwa yɛ tia,

mmom wɔne anwomfoɔ pere wɔ sika ne dwetɛ ho,

na wɔasuasua anwomfoɔ no wɔ kɔbere mu;

na wɔhu no sɛ animuonyam adeɛ bi sɛ wɔayɛ atorɔ anyame.

10 Wɔn akoma yɛ nso, na efi som bo sene wɔn anidasoɔ,

na wɔn nkwa nsom boɔ sɛ dɔteɛ mpo,

11 ɛfiri sɛ wɔantumi anhunu deɛ ɔnwonoo wɔn no,

na wɔde wɔn kra a ahoɔden wɔ wɔn mu no kanyanee wɔn,

na wɔhomee nkwa honhom guu wɔn mu.

12 Nanso wɔhu yɛn nkwa asetena sɛ agodie ara kwa,

na yɛn nkwa yɛ afahyɛ bi a wɔhyɛ gye mfasoɔ,

na deɛ wɔka ne sɛ, ɛsɛ sɛ onipa nya sika ɔkwan biara so, mpo sɛ ɛyɛ ɔkwan bɔne.

13 Ɛfiri sɛ, saa nnipa yi sene nnipa nkaeɛ no, wɔnim sɛ wɔyɛ bɔne

ɛberɛ a wɔde fam dɔteɛ yɛɛ adeɛ a ɛnkyɛre bɔ ne ahoni a wɔanwono.

14 Nanso deɛ ɔyɛ ɔkwasea pa ara, ɔyɛ mmɔbɔ sene akɔkoaa no,

ne wɔn a wɔyɛ atamfoɔ a wɔhyɛ mo nkurɔfoɔ soɔ no.

15 Na wɔdwenee sɛ wɔn ahoni no nyinaa yɛ anyame,

wɔ berɛ a yeinom nni ani a wɔde hunu adeɛ,

anaa ɛhwene a wɔde home,

anaa aso a wɔde tie,

anaa nsateaa a wɔde keka,

na wɔntumi mfa wɔn nan nante.

16 Ɛfiri sɛ onipa na ɔyɛɛ wɔn,

na deɛ wɔde ne honhom afɛm no no na ɔnwonoo wɔn;

na obi ntumi nwono anyame a wɔte sɛ wɔn ara.

17 Nnipa tumi wu, na deɛ wɔde wɔn mmaratoɔ nsa yɛ no awu;

na wɔn so wɔ mfasoɔ sene nnoɔma a wɔsom no,

wɔn deɛ wɔwɔ nkwa, na ahoni no nso deɛ wɔnni nkwa.

Awɔ a wɔwɔ Anwea pradada so

18 Bio, wɔsom mmoa a mpo wɔtane wɔn pa ara no,

sɛ wɔgyina nyansa a wɔnnie no so bu wɔn atɛn a, yeinom asɛe sene wɔn a aka no nyinaa;

19 na sɛ wɔyɛ mmoa yi mpo, wɔn ho nyɛ akɔnnɔ sɛ obi ani bɛgye wɔn ho,

nanso Onyankopɔn ayeyie ne ne nhyira abɔ wɔn.

Nyansa 16

1 Ɛno nti, wɔnam saa abɔdeɛ yi so twee saa nnipa yi aso sɛdeɛ ɛfata,

na wɔmaa mmoadoma teetee wɔn.

2 Na sɛ anka wode saa asotwe yi bɛma wɔn no, wokyerɛɛ ayamyɛ kyerɛɛ wo nkurɔfoɔ,

na wosiesiee mmoko sɛ wɔnni,

sɛ aduane a ɛkanyan wɔn akɔnnɔ;

3 sɛdeɛ ɛbɛyɛ na saa nkurɔfoɔ no, sɛ ɛkɔm de wɔn a,

wɔbɛhwere akɔnnɔ kakra a aka no,

ɛsiane abɔdeɛ akyideɛ a wɔde kɔmaa wɔn no,

ɛberɛ a na wo nkurɔfoɔ dii kɔm ɛberɛ tiawa bi

na afei wɔnyaa deɛ wɔhwehwɛ diiɛ no.

4 Na ɛhia sɛ saa nhyɛsofoɔ no kɔ saa ahohiahia no mu,

na yeinom nso ahunu sɛdeɛ wɔteetee wɔn atamfoɔ no.

5 Na ɛberɛ a mmoa aniɛdenfoɔ de abufuo baa wo nkurɔfoɔ soɔ no,

na ɛberɛ a awɔ a wɔminkyiminkyim rekeka wɔn na wɔrewuo no,

w’abufuhyeɛ no ankɔ so ankɔ duru awieeɛ;

6 wɔhunuu amane berɛ tiawa bi mu de yɛɛ wɔn kɔkɔbɔ,

na wɔnyaa nkwagyeɛ ho nsɛnkyerɛnneɛ a ɛkae wɔn wɔ wo mmara ahyɛdeɛ ho.

7 Na obiara a ɔdanee n’ani hwɛeɛ no nyaa nkwa, a ɛnnam adeɛ a ɔhwɛeɛ no so, na mmom wo, wiase nyinaa Agyenkwa no.

8 Na wonam yei so maa w’atamfoɔ hunuu sɛ

ɛyɛ wo na wogye obi firi bɔne biara mu.

9 Na wɔwuwuu wɔ mmɛbɛ ne nhuriiɛ nkeka mu,

na wɔanya ayaresa biara amma wɔn,

ɛfiri sɛ na wɔfata sɛ nnoɔma a ɛte saa twe wɔn aso.

10 Nanso wo mma deɛ awɔ a wɔn ano wɔ borɔ no se antumi anyɛ wɔn hwee,

ɛfiri sɛ wo mmɔborɔhunu bɛboae na ɛsaa wɔn yadeɛ.

11 Na sɛdeɛ ɛbɛyɛ na akae wɔn wɔ wo nsɛm ho nti, wɔkekaa wɔn deɛ,

nanso ntɛm mpa ara na wɔnyaa ɔgyeɛ,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ na wɔnkɔtɔ awerɛfire a emu dɔ mu

na wɔanyɛ bonniayɛ wɔ w’ayamyɛ ho.

12 Ahahan anaa dufa biara antumi ansa wɔn yareɛ,

na mmom ɛyɛ w’asɛm, O Awurade, na ɛsa nnipa nyinaa yadeɛ.

13 Na wo na wowɔ tumi wɔ nkwa ne owuo so;

wode nnipa mma siane kɔ Asamando apono mu de wɔn sane ba bio.

14 Onipa firi amumuyɛ mu kum ɔfoforɔ,

nanso ɔntumi nsane mfa honhom a ɔkorɔ no mma bio,

anaa sɛ ɔbɛma ɔkra a ɔda afiase no ade ne ho.

Ahum atoyerɛnkyɛm ba Misraim so

15 Ɔkwa ara na obi bɛpɛ sɛ ɔbɛdwane afiri wo nsa mu;

16 na pɛ a omumuyɛfoɔ ampɛ sɛ ɔhunu wo nti,

w’abasa mu ahoɔden twaa no mmaa,

nsuo nwanwasoɔ a ebi ntɔɔ da ne ɔsoro aboɔ ne ahum pamoo no,

na ogya hyee wɔn dwerɛɛ.

17 Na deɛ ɛyɛ nwanwa koraa ne sɛ, nsuo no mpo a ɛdwodwo biribiara ano mu no,

egya no ano yɛɛ hye mmorosoɔ,

ɛfiri sɛ abɔdeɛ nyinaa ko maa ɔteneneeni.

18 Ɛberɛ bi duruiiɛ no, ogyaframa no ano brɛɛ ase,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ a ɛnkɔhye abɔdeɛ a wɔasoma wɔn sɛ wɔmmɛtea amumuyɛfoɔ no,

na sɛ wɔhunu yei a wɔatumi ahu

sɛ Onyankopɔn atemmuo na aba wɔn soɔ no;

19 na ɛberɛ foforɔ bi nso, wɔ nsuo mfimfini mpo no, ɛhyee dendeenden sene ogya mpo,

sɛ ɛnsɛe nnɔbaeɛ a ɛwɔ ɔmumuyɛni asase so.

Israelfoɔ nsa ka Mana

20 Na sɛ anka wo nkurɔfoɔ bɛnya nnoɔma yeinom bi no, womaa wɔn abɔfoɔ aduane,

na mpo wɔansam mfifire no, womaa wɔn aduane a wɔasiesie no dada firi ɔsoro sɛ wɔnni,

obiara ani gyee na wɔnyaa deɛ ɛyɛ dɛ nso.

21 Na aduane no kyerɛɛ anigyeɛ a wowɔ ma wo mma;

na ɛyɛɛ akɔnnɔ maa obiara a ɔdii bi no,

na ɛsesae yɛɛ sɛdeɛ obiara pɛ.

22 Sukyerɛmma ne nsukyeneeɛ tumi gyinaa ogya anim a annane,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ a wɔbɛhunu sɛ wɔn atamfoɔ nnɔbaeɛ

bɛhye wɔ ogya a ɛredɛre wɔ asukɔtweaa mu

na nsuo a ɛretɔ mu wɔbɛnya egyasramma;

23 na sɛdeɛ ɛbɛyɛ na wɔbɛnya biribi ama ɔteneneeni adie nti,

ogya no mpo gyaa ne hyeɛ a ɛyɛ no.

24 Ɛfiri sɛ abɔdeɛ resom wo a wobɔɔ no no,

ɛbɔ mmɔden sɛ ɛbɛtea amumuyɛfoɔ,

na ɔde adɔeɛ go ne nsam ma wɔn a wɔde wɔn werɛ ahyɛ wo mu no.

25 Saa nti, ɛberɛ no nso mu, ɛsesaee kɔɔ suban nyinaa mu,

na ɛbɛyɛɛ adeɛ a ɛyɛ biribiara yie,

de mae sɛdeɛ wɔn a wɔhia no pɛ teɛ;

26 sɛdeɛ ɛbɛyɛ na wo mma a wodɔ wɔn no, O Awurade, bɛsua

sɛ ɛnyɛ kuayɛ ne deɛ ɛnyɛne nnipa

na mmom w’asɛm na ɛma deɛ ɔde ne ho to wo soɔ no tena aseɛ.

27 Na deɛ ogya ansɛe no no

nanee wɔ berɛ a owia pueeɛ no,

28 ama wɔahu sɛ ɛsɛ sɛ onipa sɔre de aseda ma wo ansa na owia apue,

na ɔbɔ mpaeɛ kyerɛ wo ahemadakye;

29 ɛfiri sɛ onipa bonniayɛfoɔ bɛnane te sɛ awɔberɛ nsukyeneeɛ,

na apem akɔ sɛ susuansuo.

Nyansa 17

Ehu ba Misraimfoɔ so Anadwo

1 W’atemmuo yɛ kɛseɛ na ne nkyerɛkyerɛmu yɛ den;

saa nti akra a wɔnnim de no afom kwan.

2 Na ɛberɛ a mmaratofoɔ susuu sɛ ɔman kronkron no hyɛ wɔn tumi ase no,

wɔn ara bɛyɛɛ esum mu nnomumfoɔ ne anadwo tentene nneduafoɔ,

wɔaka wɔn ahyɛ wɔn suhyɛ ase, na wɔapamo wɔn afiri mmerɛ santen banbɔ ho.

3 Ɛberɛ a wɔdwenee sɛ obiara nhunuu wɔn bɔne a wɔreyɛ hunta no

na awerɛfire twamtam a ɛyɛ sum no akyi,

wɔbɔɔ wɔn hwetee maa ehu kɛseɛ kaa wɔn,

na deɛ ɛyɛ hu yii wɔn hu.

4 Na pia dan a wɔkɔhuntaa mu no antumi anyi wɔn hu no amfiri hɔ,

na mmom dede a ɛyɛ akomatuo gyegyee wɔn ho hyiae,

na abɔdeɛ huhuuhu bi a wɔn anim yɛ bosaa yiyii wɔn ho kyerɛe.

5 Na egya biara nni tumi sɛ ɛbɛma wɔanya kanea,

anaa nso nsoromma a ɛhyerɛn kɛseɛ no

antumi anhyerɛn anadwo sum kabii no mu.

6 Biribiara anhyerɛn amma wɔn

gye sɛ egya huhu bi a ɛno ara redɛre,

na ahopopoɔ mu wɔdwenee sɛ nnoɔma a wɔhunuiɛ no

yɛ adeɛ a ɛnyɛ koraa sene deɛ wɔhunu biara.

7 Wɔn nkonyaa a nnoɔma a ɛyɛ nnaadaa no abrɛ ase,

na wɔn nyansa a wɔde hoahoa wɔn ho no wɔbɛsopa no atweetwee mu.

8 Ɛfiri sɛ wɔn a na wɔhyɛɛ bɔ sɛ wɔbɛyi suro ne sakasakayɛ afiri ɔkra a ɔyareɛ mu no,

suro a ɛyɛ sere bɔɔ wɔn ara ankasa yareɛ.

9 Na sɛ mpo biribi a ɛyɛ ateetee ntumi mmɔ wɔn hu a,

na afei mmoa akɔneaba ne awɔ su bɔ wɔn hu ma

10 wɔwu wɔ ahopopoɔ suro mu,

na wɔampɛ sɛ wɔbɛma wɔn tiri so ahwɛ wiem, nso na wɔgyaa yɛ a ɛntumi nyɛ yie.

11 Ɛfiri sɛ amumuyɛ yɛ ehu adeɛ, a n’ankasa di adanseɛ tia ne ho;

na ne tiboa ha no nti, da biara ɔbu n’ahokyere sɛ ɛboro so.

12 Na ehu nyɛ hwee, sɛ ɛbɛma mmoa a ɛfiri adwene mu ba no bɛgyae;

13 ne anidasoɔ, a ɛde adi nkoguo wɔ emu mmerɛyɛ yi mu no,

pene nim a ɛnnim adeɛ a ɛde ateeteeɛ no ba no so.

14 Nanso anadwo mu nyinaa, na ampa ara tumi biara nni mu,

na ɛfiri Asamando a tumi biara nni mu no baa wɔn soɔ,

na wɔn nyinaa daa nna korɔ,

15 na seesei ahudeɛ kokroko bi retaataa wɔn,

na afei wɔn kra ahodwo a wɔntumi nyɛ wɔn ho hwee;

na mpofirim suro a wɔn ani nna soɔ abɛbunkam afa wɔn so.

16 Na obiara a ɔwɔ hɔ no twa hwee fam,

na ɛno nti wɔde no too afiase a wɔamfa dadeɛ anyɛ;

17 na sɛ wɔyɛ akuafoɔ anaasɛ wɔyɛ nnwanhwɛfoɔ

anaa adwumayɛfoɔ a wɔyɛ adwuma wɔ ɛserɛ so,

wɔkyeree wɔn, na wɔhunuu amaneɛ a wɔntumi nnye wɔn ho;

ɛfiri sɛ wɔde esum nkɔnsɔnkɔnsɔn baako na ɛkyekyeree wɔn nyinaa.

18 Sɛ mframa ɛrebɔ dendeenden,

anaa nnomaa su dɛdɛ a ɛfiri nnua mman a atrɛtrɛ mu,

anaa nsuo a ɛrebu fa so nnyegyeeɛ,

19 anaa abotan a wɔapaepae a ɛyɛ dede firi soro bɛhwe fam,

anaa mmoadoma a wɔrebu fa so di atrantwie nanso obi nnim faako a wɔn ani kyerɛ,

anaa wiram mmoa akɛseɛ su,

anaa nnyesoɔ a ɛfiri abɔn a ɛdeda mmepɔ mu san ba no,

ho suro maa wɔbotoe.

20 Ɛfiri sɛ kanea hyerɛnhyerɛn gyegyee wiase nyinaa,

na ɛdii dwuma a biribiara ansi no kwan,

21 ɛberɛ ko a saa nkurɔfoɔ no deɛ, anadwo sum kabii kataa wɔn soɔ,

esum no suban a wɔahyehyɛ ato hɔ sɛ, ɛsɛ sɛ wɔkɔ mu no;

nanso deɛ na ɛsɔ kyɛn esum no koraa ne sɛdeɛ na wɔn ara ayɛ adesoa ama wɔn ho.

Nyansa 18

Kanea hyerɛn wɔ Israelfoɔ no so

1 Nanso w’akronkronfoɔ no deɛ na kanea kɛseɛ hyerɛn wɔ wɔn so.

Wɔn atamfoɔ tee wɔn nne deɛ nanso wɔanhunu wɔn tebea,

na wɔhunuu wɔn sɛ ahotɔfoɔ a wɔnhyiaa amanehunu,

2 na wɔdaa ase sɛ, ɛwɔ mu sɛ akane no wɔfomm w’akronkronfoɔ deɛ, nanso wɔmpiraa wɔn;

na wɔsrɛɛ fakyɛ sɛ wɔne wɔn ntam ntotoeɛ.

3 Saa nti womaa ogya dum a ɛredɛre

sɛ ɛnyɛ wo nkurɔfoɔ kwankyerɛfoɔ wɔ akwantuo a wɔnnim mu no,

ne awia a ano nyɛ den wɔ wɔn akwantuo kɛseɛ no mu.

4 Na wɔn atamfoɔ no deɛ, na wɔfata sɛ wɔnnya kanea na wɔde wɔn hyɛ esum mu sɛ nneduafoɔ,

wɔn na wɔde wo mma yɛɛ nneduafoɔ,

wɔn a ɛnam wɔn so na hann mmara a ɛmporɔ no wɔde bɛma wiase.

Misraimfoɔ Mmakan Wuo

5 Ɛberɛ a wɔbɔɔ pɔ sɛ wɔbɛkunkum w’akronkronfoɔ mmɔtafowa no,

na wɔyii abɔfra baako to tweneeɛ na wɔgyee no nkwa,

na wonam asotwe so kunkumm wɔn mmɔfra pii;

na wonam nsuyire kɛseɛ so sɛee wɔn nyinaa.

6 Wɔyii saa anadwo yi kyerɛɛ yɛn nananom ɛberɛ bi a atwa mu,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ na wɔn ani bɛgye ntam a wɔwɔ ho nimdeɛ yie na wɔde wɔn ho ato soɔ no.

7 Ɔgyeɛ a wɔde gyee ateneneefoɔ ne sɛe a wɔsɛee wɔn atamfoɔ

no yɛ adeɛ a na wo nkurɔfoɔ hwɛ anim kwan.

8 Ɛfiri sɛ ɔkwan korɔ a wofaa so teaa yɛn atamfoɔ no

wofaa so frɛɛ yɛn baa wo nkyɛn na wohyɛɛ yɛn animuonyam.

9 Na nnipa papa mma akronkronfoɔ no nam huntae bɔɔ afɔdeɛ,

na wɔde ano korɔ penee Onyankopɔn mmara no so,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ na ahotefoɔ nyinaa bɛkyɛ nnoɔma korɔ no pɛpɛɛpɛ,

nhyira ne mmusuo nyinaa;

na wɔahyɛ aseɛ mpo dada sɛ wɔreto agyanom ayeyie.

10 Na nnyegyeeɛ a na ɛfiri wɔn atamfoɔ su no san akyire,

na wɔn ayamhyehyeɛ adwotwa wɔ wɔn ma ho no gyegyee kɔɔ mmeammea.

11 Ntea a wɔde teaa akoa no ara bi na wɔde teaa owura nso,

na onipa hunu ne ɔhene bɛhunu amaneɛ pɛ;

12 na wɔn nyinaa wuu owuo korɔ no ara bi,

na afunu no yɛɛ bebree a wɔntumi nkan wɔn.

Na ateasefoɔ no sua koraa sɛ wɔbɛtumi asie wɔn,

ɛsiane sɛ prɛko pɛ na wɔn mma a wɔsom boɔ ma wɔn no, wɔsɛee wɔn.

13 Na sɛ mpo ɛnam wɔn nkonyaayie so nti wɔannye biribiara mpo anni a,

berɛ a wɔsɛe wɔn mmakan no deɛ, wɔgye tomm sɛ wo nkurɔfoɔ no yɛ Onyankopɔn ba.

14 Na ɛberɛ a dinnyɛ bɔkɔɔ kataa nnoɔma nyinaa soɔ no,

na anadwo aduru ne mpaemu no wɔ ntɛm so,

15 wo tumi kɛseɛ asɛm no huri firii soro, ɛfiri adehyeɛ adwa no anim,

baa asase a wɔadome no no mfimfini,

ɔkofoɔ aniberefoɔ

16 a ɔkura wo nokorɛ ahyɛdeɛ a ɛyɛ nkrantɛ nnamnnam no,

ɔgyinaeɛ na ɔde owuo bɛhyɛɛ nnoɔma nyinaa mu ma,

ɔsɔɔ ɔsoro mu wɔ berɛ a na ɔda so gyina asase so.

17 Ntɛm ara na yikyerɛ a ɛyɛ hu wɔ daeɛso mu bɛhaa wɔn pa ara,

na ehu a wɔnhwɛ anim kwan bɛhyɛɛ wɔn so;

18 na wɔtoo wɔn guu fam a ɔbaako da ha na ɔbaako da nohoa a ayɛ sɛ wɔawuo,

na wɔmaa wɔhunuu deɛ nti a wɔrewuwuo;

19 na adaeɛso a ɛhaa wɔn no, dii kan bɔɔ wɔn kɔkɔ wɔ yei ho,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ na wɔnyera wɔ mmerɛ ko a wɔnnim deɛ nti a wɔrehunu amaneɛ.

20 Ateneneefoɔ no nso hunuu owuo no ho bi,

na yaredɔm baa ɛdɔm no so wɔ anwea pradada no so,

nanso abufuo no ankɔ so ara ankyɛ.

21 Ɛfiri sɛ onipa a mfomsoɔ nni ne ho yɛɛ ntɛm gyinaa sɛ wɔn dɔmmarima;

ɔno na ɔde ne som mu akokyɛm,

ne mpaebɔ ne mpata aduhwam pue baeɛ,

ɔno na ɔgyinaa abufuo no ano na ɔmaa atoyerɛnkyɛm no to twaeɛ,

de kyerɛɛ sɛ ɔyɛ w’akoa.

22 Ɔdii abufuo no so nkonim, ɛnyɛ deɛ ɔde honam mu ahoɔden,

anaasɛ wɔ akodeɛ tumi so,

na mmom n’asɛm a ɔkaeɛ no dii ɔweretɔfoɔ no so nkonim,

na ɔtwee adwene gyinaa ntam ne apam a wɔde maa yɛn agyanom no so.

23 Na ɛberɛ a awufoɔ no awuwu dada a wɔaboaboa wɔn ho ano agugu wɔn ho soɔ no,

ɔgyinaa ntam so siankaa abufuo no,

na ɔsii ne kwan wɔ ateasefoɔ no ho.

24 Na wɔ n’atadeɛ tentene ano na wɔanwene wiase nyinaa wɔ mu,

na agyanom animuonyam no wɔatwerɛ no wɔ aboɔ ntoatoasoɔ nan so,

na w’ahennie tumi no wɔ abotire a ɛbɔ ne tiri no so.

25 Yeinom na ɛmaa ɔsɛefoɔ no twe saneeɛ, yeinom na ɔsuroeɛ;

ɛfiri sɛ sɔ ara mpo a wɔbɛsɔ abufuo no ahwɛ no dɔɔso.

Nyansa 19

Ɛpo Kɔkɔɔ no

1 Nanso amumuyɛfoɔ no de abufuo a ano yɛ den baa wɔn so kɔsii awieeɛ,

ɛfiri sɛ Onyankopɔn nim deɛ wɔrebɛyɛ no dada;

2 sɛdeɛ wɔn ara ama wo nkurɔfoɔ kwan sɛ wɔnkɔ

na wɔpiapiaa wɔn atikɔ ntɛmntɛm so mpo a,

wɔbɛsesa wɔn adwene na wɔati wɔn.

3 Na ɛberɛ a wɔgu so retwa adwoɔ no,

na wɔresu wɔ wɔn awufoɔ nna so no,

wɔfaa nkwaseadwene foforɔ so,

na wɔn a wɔn ara srɛɛ wɔn na wɔkaa wɔn maa wɔn kɔeɛ no, wɔtii wɔn.

4 Na nkrabea a ɛfata wɔn no piapiaa wɔn de wɔn bɛwiee saa,

na ɛmaa wɔn werɛ firii deɛ ɛsiiɛ no,

sɛdeɛ ɛbɛyɛ na wɔn amanehunu a wɔrehunu no nyinaa, deɛ ɛdi akyire koraa no bɛba wɔn soɔ,

5 na wo nkurɔfoɔ anya suahunu wɔ akwantuo a ɛyɛ nwanwa no mu,

nanso wɔn atamfoɔ no deɛ, wɔbɛhyia owuo a ɛyɛ hu.

Onyankopɔn kyerɛ Ne Nkurɔfoɔ kwan

6 Na abɔdeɛ nyinaa wɔ wɔn abɔsu mu, wɔyɛɛ wɔn foforɔ,

de di wo mmara nsɛm so,

na ama akora wo mma a bɔne bi nto wɔn.

7 Wɔhunuu mununkum sɛ akata nsraban no so,

na asase pɛsɛɛ repue afiri faako a na anka nsuo wɔ no,

ɔkwan a suntidua biara nni soɔ pue firii Ɛpo Kɔkɔɔ no mu,

na ɛserɛ afifiri wɔ asorɔkye a ano yɛ den no mu.

8 Ɛhɔ na wɔn a wo nsa kata wɔn soɔ no twaa mu sɛ ɔman baako,

ɛberɛ a wɔhunuu anwanwadeɛ a ɛyɛ hu no akyi.

9 Ɛfiri sɛ wɔhyehyɛɛ wɔn ho sɛ apɔnkɔ,

na wɔhurihurii sɛ nnwanmmaa,

de yii wo ayɛ, O Awurade, wo a wogyee wɔn no.

10 Na wɔda so ara kae nsɛm a ɛsisiiɛ wɔ wɔn akwantuo mu,

sɛdeɛ na anka ɛsɛ sɛ asase no ma mmoa na mmom ɛmaa edwie,

sɛ anka ɛbɛma mpataa no, asubɔntene no puu mponkyerɛne.

11 Yei akyi no, wɔhunuu nnomaa afoforɔ bi nso,

ɛberɛ a wɔn akɔnnɔ maa wɔbisaa aduane aboɔden no;

12 na sɛdeɛ wɔbɛnya ahotɔ nti, mmoko firii ɛpo no mu baeɛ.

Misraimfoɔ asotwe

13 Na asotwe no amma abɔnefoɔ no so

wɔ berɛ a wɔahunu nsɛnkyerɛnneɛ wɔ aprannaa a ano yɛ hyeɛ mu,

na wɔhunuu amaneɛ a ɛfata ɛsiane wɔn amumuyɛ nnwuma ntira;

ɛnam sɛ wɔkyirii ahɔhoɔ na wɔtanee wɔn mmorosoɔ nti.

14 Ebinom nso poo sɛ wɔbɛgye ahɔhoɔ ɛberɛ a wɔbaa wɔn nkyɛn no,

nanso yeinom yɛɛ ahɔhoɔ a wɔyɛɛ wɔn papa no nkoa.

15 Na ɛnyɛ yei nko, ɛberɛ a asotwe bi bɛba wɔn a wɔdi kan no so

sɛ wɔde nitan agye ahɔhoɔ no nti.

16 Na akyirefoɔ yi deɛ, wɔgyee wɔn sɛdeɛ wɔredi afahyɛ bi,

na akyire no wɔde ayakayakadeɛ yayaaya bi yɛɛ wɔn,

wɔn a wɔne wɔn atena pɛpɛɛpɛ no.

17 Wɔde anifira bɔɔ wɔn nso,

te sɛ wɔn a na wɔwɔ onipa tenenee pono ano no,

ɛberɛ a esum twaa wɔn ho hyiaeɛ no,

wɔn nyinaa bɔɔ mmɔden nam wɔn ankasa w’apono mu hunuu ɔkwan no.

18 Na ewiem ne asase so nnoɔma sesaeɛ, wɔdii nsesa,

te sɛ sankuten so nhoma danedane nnwom dɛ no,

nanso na ahoma biara nnyegyeeɛ a ɔde ma no da so ara te sɛdeɛ ɛteɛ.

Yei bɛtumi ayɛ nsusuiɛ a ɛma wɔhu deɛ ɛsiiɛ.

19 Na wɔdanee asase so mmoa maa wɔbɛyɛɛ nsuo mu abɔdeɛ,

na abɔdeɛ a wɔboro nsuo no bɛnantee asase so.

20 Ogya koraa mpo annum wɔ nsuo mu,

na nsuo werɛ firii ne tumi a ɛde dum gya no.

21 Nanso ogyaframa antumi anhye

abɔdeɛ a ɛporɔ a ɛnantee wɔ ne mu no honam mpo,

ɛnna antumi nso annane ɔsoro aduane nketewa a ɛnkyɛre nnaneɛ no.

Awieeɛ

22 O Awurade, biribiara mu no, woama wo nkurɔfoɔ so na woahyɛ wɔn animuonyam,

woannyae sɛ wobɛboa wɔn ɛberɛ nyinaa mu wɔ baabiara.

Yudit 1

Nebukadnessar ne Arfaksad ko

1 Na ɛyɛ Nebukadnessar ahennie afe a ɛtɔ so dummienu, ɛberɛ a na ɔte Ninewe kuropɔn mu di Asiria so hene, na na Arfaksad te Ekbatana di Medefoɔ so hene.

2 Ɔde aboɔ a wɔatwitwa no basafa mmiɛnsa ne trɛ mu, na basafa nsia ne tentene mu; na ɔtoo afasuo no basafa aduɔson ne korɔn mu na basafa aduonum ne tɛtrɛtɛ mu twaa Ekbatana ho hyiae.

3 Na ɔtoo abantenten wɔ apono no ho a ne korɔn yɛ basafa ɔha, na ne tɛtrɛtɛ yɛ basafa aduosia wɔ fapem no mu.

4 Ɔyɛɛ n’apono no tenetene basafa aduɔson, na ne tɛtrɛtɛ yɛ basafa aduanan, sɛdeɛ ɛbɛyɛ na n’asraafoɔ bɛtumi abɔ nsra, na n’asraafoɔ a wɔnam anammɔn mu bɛtumi ahyehyɛ wɔn ho wɔ wɔn dibea mu.

5 Afei Ɔhene Nebukadnessar ne Ɔhene Arfaksad de ɔko hyehyɛɛ so wɔ petee kɛseɛ a ɛwɔ Ragau ahyeɛ soɔ so.

6 Nkurɔfoɔ a wɔtete aman a ɛwɔ nkokoɔ soɔ no bɛkaa ne ho, ɛne wɔn a wɔtete Eufrate, Tigris ne Hadaspes ne petee mu faako a Ariok di hene wɔ Elemaefoɔ so. Aman bebree bɛkaa Kaldea asraafoɔ no ho.

Nebukadnessar hyɛ ɛberɛ a ɛtwa toɔ

7 Afei Nebukadnessar a ɔyɛ Asiriafoɔ hene no somaa abɔfoɔ kɔɔ wɔn a wɔtete Persia nyinaa ne wɔn a wɔte apueeɛ, wɔn a wɔtete Kilikia ne Damasko, Lebanon ne Antilebanon, ne wɔn a wɔtete mpoano hɔ nyinaa,

8 ne wɔn a wɔwɔ Karmel ne Gilead, Galilea Atifi ne Esdraelon petee kɛseɛ no so,

9 ne wɔn a wɔwɔ Samaria ne ne nkuro a atwa ho ahyia, ne deɛ ɛdeda Yordan akyi de kɔduru Yerusalem ne Betania ne Kyelous ne Kades ne Misraim asubɔntene no ho, ne Tefanes ne Raamses ne Gosen asase nyinaa so,

10 mpo ɔtraa Tanis ne Memfis, ne wɔn a wɔtete Misraim de kɔpem Etiopia ahyeɛ so nyinaa.

11 Nanso wɔn a na wɔte amantam no mu nyinaa ammu Nebukadnessar a ɔyɛ Asiriafoɔ hene no frɛ no, na wɔampɛ sɛ wɔbɛkɔ akɔka ne ho wɔ ɔko mu; ɛfiri sɛ na wɔnsuro no, na wɔbuu no sɛ ɔyɛ onipa baako ara, na wɔpamoo n’abɔfoɔ no ma wɔde nsapan ne ahohora san kɔe.

12 Ɛnna Nebukadnessar bu fuu saa mantam mu yi nyinaa, na ɔde n’adwa ne n’ahemman kaa ntam sɛ ɔbɛtɔ were wɔ Silikia, Damasko ne Siria mantam mu nyinaa so, na ɔde nkrantɛ ano bɛkunkum nnipa a wɔtete Moab asase so ne Amonfoɔ, ne Yudea nyinaa, ne wɔn a wɔwɔ Misraim nyinaa, de kɔsi ɛpo mmienu no mpoano hɔ.

Arfaksad di nkoguo

13 Afe a ɛtɔ so dunson no mu na ɔdii ne dɔm anim kɔtuu Ɔhene Arfaksad so sa na ɔdii ne so nkonim. Na ɔtuu Arfaksad asraafoɔ nyinaa ne n’apɔnkɔsotefoɔ ne ne nteaseɛnam nyinaa guiɛ.

14 Sei na ɛyɛeɛ maa ɔfaa nkuro no dii soɔ, na ɔbaa Ekbatana bɛgyee n’abantenten. Ɔfomm ne dwam nnoɔma faeɛ, na ɔdanee n’animuonyam no ahohora.

15 Ɔkyeree Arfaksad wɔ Ragau mmepɔ so na ɔde mpea wowɔɔ no too fam, na ɔsɛee no koraa.

16 Afei ɔsanee n’akyi kɔɔ Ninewe; ɔne n’asraafoɔ a wɔaka abɔ mu nyinaa, ɛdɔm kɛseɛ pa ara, na ɛhɔ na ɔne n’asraafoɔ no homeeɛ na wɔdidiiɛ nna ɔha ne aduonu.

Yudit 2

Ɔsa a wɔtuu wɔ Aman a ɛwɔ Atɔeɛ fam soɔ

1 Afe a ɛtɔ so dunwɔtwe mu, bosome a ɛdi kan no da a ɛtɔ so aduonu mmienu no, kasa bi kɔɔ so wɔ Nebukadnessar a ɔyɛ Asiriafoɔ hene no ahemfie, ɛfa were a ɔbɛtɔ wɔ aman a ɛwɔ mantam hɔ no so, sɛdeɛ ɔkaeɛ no ara pɛpɛɛpɛ.

2 Ɔfrɛɛ n’asoafoɔ ne n’aberempɔn nyinaa na ɔde ne kokoam pɔ too wɔn anim, na ɔno ara de n’ano too mu kaa amumuyɛ a ɛwɔ mantam hɔ nyinaa.

3 Na wɔsii agyinaeɛ sɛ, obiara a wɔanni ɔhene anomu asɛm soɔ no, wɔnku no.

4 Ɛberɛ a Nebukadnessar, Asiriafoɔ hene wiee ne nhyehyɛɛ no, ɔfrɛɛ Holoferne, n’asafohene panin a sɛ ɔhene nni hɔ a ɔno na ɔhwɛ akyire no na ɔka kyerɛɛ no sɛ:

5 Sei na Ɔhene Kɛseɛ no, asase nyinaa so wura no seɛ: Firi m’anim ha na kɔfa mmarima a wogye di sɛ wɔn ho yɛ den, asraafoɔ a wɔnam anammɔn mu mpem ɔha ne aduonu, ne apɔnkɔsotefoɔ mpem dummienu.

6 Kɔto hyɛ aman a ɛwɔ atɔeɛ mantam mu no nyinaa so, ɛsiane sɛ wɔanni m’anom asɛm so.

7 Ka kyerɛ wɔn sɛ wɔnsiesie asase ne nsuo, ɛfiri sɛ mede m’abufuhyeɛ na ɛreba wɔn so, na mede m’asraafoɔ dɔm anan bɛkata asase ani, na mede wɔn bɛhyɛ m’asraafoɔ nsa na wɔafom wɔn afa.

8 Wɔn apirafoɔ no bɛhyɛ abɔn ne mmɔnhwa amaama, na wɔn afunu ahyɛ asubɔntene a ayire amaama.

9 Na mɛdi wɔn anim nnommum mu akɔ asase ano nyinaa.

10 Mobɛdi kan akɔgye amantoɔ no nyinaa ama me ansa. Wɔbɛgyaa wɔn ho ama mo, na moakora wɔn so ama me de akɔsi wɔn asotwe da no.

11 Nanso sɛ wɔsi mo kwan a, monhu wɔn mmɔbɔ, na mmom momfa wɔn mma okum ne fomfa wɔ mantam no nyinaa mu hɔ.

12 Na sɛ mete aseɛ yi, ɛnam tumi a mewɔ wɔ ahennie yi mu nti, mede me nsa bɛyɛ deɛ maka biara ama aba mu.

13 Na wo, hwɛ yie sɛ wonto wo wura mmara mu biara, na mmom hwɛ di so sɛdeɛ mahyɛ wo no; ntwentwɛn wo nan ase, na yɛ.

Holoferne satuo

14 Enti Holoferne firii ne wura anim, na ɔfrɛɛ Asiria asraafoɔ asahene, asafohene mpanimfoɔ ne wɔn mpanimfoɔ nyinaa.

15 Ɔboaa wɔn a wɔasa mu ayiyi wɔn no ano akuakuo sɛdeɛ ne wura ahyɛ no sɛ ɔnyɛ no, wɔn mu ɔpeha aduonu, wɔn ne agyantofoɔ a wɔtete apɔnkɔ so mpem dummienu.

16 Na ɔboaboaa wɔn ano sɛ asraadɔm kɛseɛ sɛ ɔde wɔn retu sa.

17 Ɔfaa nyoma ne mfunumu ne mfunumupɔnkɔ bebree de wɔn soaa nnoɔma, ne nnwan ne anantwie ne mmirekyie a wɔdɔɔso pa ara sɛ wɔbɛku wɔn adi;

18 ɛne aduane a ɛdɔɔso maa obiara, ne sika ne dwetɛ a ɛdɔɔso pa ara a ɛfiri ahemfie.

19 Saa nti ɔne asraafoɔ mu no nyinaa sii mu, sɛ wɔredi Ɔhene Nebukadnessar anim na wɔde wɔn nteaseɛnam ne apɔnkɔsotefoɔ ne asraafoɔ a wɔnam anammɔn mu akɔkata asase ani nyinaa akɔsi atɔeɛ.

20 Nnipa afrafrafoɔ dɔm a wɔn dodoɔ te sɛ mmɛbɛ a wɔbɔ mu yuu, sɛ asase so mfuturo, dodoɔ a wɔntumi nkane wɔn na wɔkaa wɔn ho kɔeɛ.

21 Wɔtwaa kwan nnansa firii Ninewe kɔduruu Bektilet, na wɔkyeree nsraban wɔ Bektilet a ɛbɛn bepɔ a ɛwɔ Atifi Kilikia soro.

22 Ɛfiri hɔnom na Holoferne de n’asraafoɔ dɔm no nyinaa, asraafoɔ a wɔnam anammɔn mu, apɔnkɔsotefoɔ ne nteaseɛnam, na ɔkɔɔ nkokoɔ man no mu.

23 Ɔkɔsɛee Put ne Lud pasaa, na ɔkɔfom faa Ismaelfoɔ ne Rassisfoɔ a wɔtete ɛhyeɛ so wɔ anwea pradada so, deɛ ɛwɔ Kaldeafoɔ man anafoɔ no.

24 Afei ɔtwaa Eufrate kɔfaa Mesopotamia ho kɔsɛee nkokoɔ so aman a ɛdeda Abron asuwa ho, kɔe ara kɔsii ɛpo ho.

25 Ɔfaa Kilikia amantoɔ no, na ɔkumm obiara a ɔsii no kwan no, na ɔbɛduruu Yafet anafoɔ ahyeɛ so, deɛ ɛdekɔ Arabia no.

26 Ɔtwaa Midiafoɔ no nyinaa ho hyiaeɛ, na ɔhyee wɔn ntomadan na wɔfomm wɔn nnwan fae.

27 Afei ɔsane kɔɔ Damasko petee mu, ayuo twaberɛ, na ɔkɔhyee wɔn mfuo nyinaa na ɔkunkumm wɔn nnwan ne anantwie, na ɔtuu wɔn nkuro sɛee wɔn nsase na ɔde nkrantɛ kumm wɔn mmeranteɛ nyinaa.

28 Yei nti ne ho suro ne ehu tɔɔ nnipa a na wɔtete mpoano no nyinaa so wɔ Sidon ne Tiro, ne wɔn a na wɔtete Sur ne Okyina ne Yamnia nyinaa. Wɔn a na wɔtete Asoto ne Askelon no suroo no kɛse pa ara.