Mmebusɛm 20

Potwaa ne sadweam

1 Nsa yɛ ɔfɛdifoɔ, nsaden yɛ ntɔkwapɛni,

na obiara a ɔtɔ mu ntintan no nnim nyansa.

2 Ɔhene ho hu te sɛ gyata mmobom,

deɛ ɔyi no abufuo no yɛ ne kra bɔne.

3 Ɛyɛ ɔbarima animuonyam sɛ ɔtwe ne ho firi ɔham mu,

na agyimifoɔ deɛ, wɔpɛ ntɔkwa.

4 Awɔ nti ɔkwadwofoɔ mfuntum,

twaberɛ mu ɔbɛhwehwɛ biribi, nso ɔrennya hwee.

5 Ɔbarima akoma mu agyinatuo te sɛ nsuo a emu dɔ,

nso deɛ ɔwɔ nhunumu bɛsa.

6 Nnipa bebree ka wɔn ara adɔeɛyɛ,

na ɔbarima nokwafoɔ deɛ, hwan na ɔbɛhu no?

7 Ɔteneneeni a ɔnam ne pɛyɛ mu,

wɔbɛhyira ne mma wɔ n’akyi.

8 Ɔhene a ɔte asennie adwa soɔ

de n’aniwa huhu bɔne nyinaa so.

9 Hwan na ɔbɛka sɛ: Mate no m’akoma mu,

me ho afi afiri me bɔne ho?

10 Abrammoɔ ahodoɔ, susukodoɔ ahodoɔ,

ne mmienu nyinaa yɛ AWURADE akyiwadeɛ.

11 Abɔfra mpo, wɔde ne nneyɛɛ na ɛhu no,

sɛ n’adeyɛ bɛyɛ yie na atene.

12 Aso a ɛteɛ ne aniwa a ɛhunu,

AWURADE na ɔyɛɛ ne mmienu nyinaa.

13 Mpɛ nna, na woanni hia;

bue w’ani, na aduane bɛmee wo.

14 Ɛnyɛ, ɛnyɛ! Sɛ ɔdetɔfoɔ seɛ ne no,

na ɔdane ne ho kɔ a, na ɔrehoahoa ne ho.

15 Sika wɔ hɔ, na nhwene pa pii wɔ hɔ,

na nimdeɛ ano yɛ adwinneɛ a ne boɔ yɛ den.

16 Deɛ ɔdi ɔhɔhoɔ agyinamu no, fa ne ntoma,

na deɛ ɔdi ɔnanani akagyinamu no, gye no awowa.

17 Aduane a wɔnam nnaadaa so nya yɛ obi dɛ,

nanso akyire yi no, mmoseaa yɛ n’anomu ma.

18 Wɔde agyinatuo na ɛma tirimbɔ gyina,

na fa atɛmpa kyekyere ɔsa.

19 Deɛ ɔkyini di nsekuro no yi ahuntasɛm adi,

enti mfa wo ho mmɔ deɛ ɔtrɛ n’anomu.

20 Deɛ ɔdome n’agya ne ne na no,

ne kanea bɛdum esum kabii mu.

21 Awunnyadeɛ a wɔapere ho anya no mfitiaseɛ no,

akyire renwie nhyira.

22 Nka sɛ: Mɛhyɛ bɔne ananmu.

Twɛn AWURADE, na ɔbɛboa wo.

23 AWURADE akyiwadeɛ ne abrammoɔ ahodoɔ,

na nsisie nsania nso nyɛ.

24 Onipa anammɔntutuo firi AWURADE,

na ɛbɛyɛ dɛn na ɔbɛhunu n’akwan mu?

25 Ɛyɛ fidie ma onipa sɛ ɔbɛpɛ ntɛm aka sɛ: Ɛyɛ ade kronkron,

na ɔbɛhyɛ bɔ ansa na wabisabisa mu.

26 Ɔhene nyansafoɔ hu abɔnefoɔ so,

na ɔde teaseɛnam nan fa wɔn so.

27 AWURADE kanea ne onipa ahome,

ɛhwehwɛ yam mpia mu hwɛ.

28 Adɔeɛ ne nokorɛ hwɛ ɔhene so,

na adɔeɛ so na n’adwa tim.

29 Mmeranteɛ animuonyam ne wɔn ahoɔden,

na nkɔkoraa ahoɔfɛ ne ɛdwono.

30 Mmaa a ɛpira twi ɔbɔne ho,

na ɛhweɛ hyɛne yam mpia mu.

Mmebusɛm 21

Onyankopɔn kyerɛ akoma kwan

1 Ɔhene akoma te sɛ asutene AWURADE nsam,

baabiara a ɔpɛ no na ɔdane korɔ.

2 Onipa kwan biara tene n’ani so,

nanso akoma karifoɔ ne AWURADE.

3 Asɛnteneneedie ne atɛntenenee

sɔ AWURADE ani sene afɔrebɔ.

4 Ani a ɛtra ntɔn ne akoma a ɛhoran,

abɔnefoɔ kanea, ɛyɛ bɔne.

5 Nsiyɛfoɔ adwene de adedodoɔ ara na ɛba,

na obiara a ɔpere ho no, ɛde kɔ ohia nko mu.

6 Ademudeɛ a wɔde atorɔ tɛkyerɛma anya yɛ ahuhuo a ahu korɔ;

wɔn a wɔhwehwɛ no hwehwɛ owuo.

7 Abɔnefoɔ akakabensɛm de wɔn kɔ,

ɛfiri sɛ wɔpo atemmuo.

8 Ɔbarima a ɛso da ne soɔ kwan kyea,

na deɛ ne ho teɛ adwuma yɛ tee.

9 Ɛdan atifi kokoam tena yɛ

sene sɛ wo ne ɔbaa tɔkwapɛfoɔ bɛtena ɛdan mu.

10 Ɔbɔnefoɔ kra kɔn dɔ bɔne,

ne yɔnko anim nyɛ nyam n’ani so.

11 Sɛ wɔtea fɛdifoɔ a, atetekwaa hunu nyansa,

na onyansafoɔ yiedie mu na ɔnya nimdeɛ.

12 Ɔteneneeni gyene n’ani hwɛ abɔnefoɔ fie,

sɛdeɛ wɔka abɔnefoɔ guo sɛe wɔn.

13 Deɛ ɔsi n’aso firi mmɔborɔfoɔ su ho no,

ɔno nso bɛsu afrɛ, na wɔrennye no so.

14 Kokoam adekyɛ pata abufuo,

na kokom adanmudeɛ dwodwo abufuhyeɛ.

15 Ɛyɛ ɔteneneeni anigyeɛ sɛ ɔbɛdi asɛntenenee,

na ɛyɛ hu ma amumuyɛfoɔ.

16 Onipa a ɔfom firi nimdeɛ kwan soɔ no

bɛtena nsamanfoɔ asafo mu.

17 Deɛ ɔdɔ anigyeɛ bɛdi hia,

deɛ ɔdɔ nsa ne ngo rennya adeɛ.

18 Ɔbɔnefoɔ bɛyɛ ɔteneneeni agyedeɛ,

na nkontomponi bɛsi teefoɔ ananmu.

19 Anwea pradada asase so tena yɛ

sene ɛyerɛ nwiinwiifoɔ a ne bo nnwo no nkyɛn tena.

20 Ademudeɛ a ɛsom boɔ ne ngo wɔ onyansafoɔ tenabea,

na ɔkwasea deɛ, ɔsɛe no.

21 Deɛ ɔdi tenenee ne adɔeɛ akyire no,

ɔbɛnya nkwa, tenenee ne animuonyam.

22 Onyansafoɔ foro nnɔmmarima kuro,

na ɔsum ahoɔden a wɔde wɔn ho too soɔ no twene.

23 Deɛ ɔkora n’ano ne ne tɛkyerɛma no,

ɔkora ne kra firi ahohia mu.

24 Ɔhantanni a wahuhuro, ne din de ɔfɛdifoɔ,

ɔdi n’asɛm ahantan ntrasoɔ mu.

25 Ɔkwadwofoɔ akɔnnɔ ku no,

ɛfiri sɛ ne nsa nsɔ adeɛ mu.

26 Obi wɔ hɔ a n’ani bere adeɛ kɔkɔɔkɔ daa nyinaa,

na ɔteneneeni deɛ, ɔma na ɔnnodo ho.

27 Abɔnefoɔ afɔrebɔ yɛ akyiwadeɛ,

na nkantom sɛ ɔde bɛfa adwemmɔne mu aba.

28 Adansefoɔ atorofoɔ bɛyera,

na onipa a ɔtie asɛm, ɔkasa daa.

29 Onipa bɔnefoɔ kum n’anim,

na ɔteefoɔ deɛ, ɔtaataa n’akwan.

30 Nyansa ne nhunumu ne afotuo biara nni hɔ

a ɛne AWURADE bɛdi asie.

31 Wɔsiesie ɔpɔnkɔ ma ko da,

na nkonimdie deɛ, ɛwɔ AWURADE nsam.

Mmebusɛm 22

Din pa

1 Din pa na ɛsɛ sɛ wɔyie sene ahonyadeɛ pii,

na animuonyam yɛ sene dwetɛ ne sika.

2 Ɔdefoɔ ne ohiani hyia,

deɛ ɔyɛɛ wɔn nyinaa ne AWURADE.

3 Onitefoɔ hunu bɔne a ɛbɛba, na ɔde ne ho hunta,

na ntetekwaa fa mu, na wɔnya asotwe.

4 Deɛ ɛdi ahobrɛaseɛ ne AWURADE suro akyire

ne ahonyadeɛ ne animuonyam ne nkwa.

5 Nkasɛɛ ne afidie wɔ okontonkyini kwan so,

deɛ ɔkora ne kra ne wɔn ntam bɛtwe.

6 Kyerɛ abɔfra ɛkwan a ɔmfa soɔ,

na sɛ ɔnyini a, ɔremfiri ho.

7 Ɔdefoɔ di ahiafoɔ so,

na ɔdefɛmni yɛ deɛ ɔde fɛm akoa.

8 Deɛ ɔdua amumuyɛ no bɛtwa mmusuo,

na n’anibereɛ abaa bɛhi.

9 Oyamyiefoɔ nya nhyira,

na ɔde n’aduane bi ma mmɔborɔni.

10 Pamo fɛdifoɔ na ntɔkwa bɛfiri adi,

na akasakasa ne nsopa to atwa.

11 Deɛ ɔdɔ akoma mu teɛ na n’anomu kasa yɛ dɛ no,

n’adamfo ne ɔhene.

12 AWURADE ani kora onimdefoɔ,

na ɔbutu ɔkɔnkɔnsani asɛm.

13 Ɔkwadwofoɔ se: Gyata wɔ adihɔ,

wɔbɛku me, mmorɔno so!

14 Mmaa asansafoɔ ano yɛ amena donkodonko,

deɛ AWURADE werɛ aho no no bɛhwe mu.

15 Agyimisɛm kyekyere abɔfra akoma ho,

atenetene abaa bɛma no afiri ne ho.

16 Deɛ ɔhyɛ mmɔborɔni soɔ de dɔre n’adeɛ,

anaa ɔde n’adeɛ ma ɔdefoɔ no, hia na ɛbɛhia no.

17 Brɛ w’aso ase tie anyansafoɔ kasa,

na fa w’akoma to me nimdeɛ so.

18 Na ɛyɛ fɛ sɛ wode bɛsie wo yam,

na ne nyinaa abom afam w’ano.

19 Deɛ ɛbɛyɛ na wode wo ho ato AWURADE soɔ no,

merema woahunu nnɛ, wo ara!

20 Menkyerɛɛ wo nsɛnkunini aduasa,

afotuo ahodoɔ ne nimdeɛ mu,

21 sɛ mɛma woahunu nokorɛ nsɛm asetim,

na wode nokwasɛm akɔbua wɔn a wɔsoma woɔ no anaa?

22 Mmɔ mmɔborɔni korɔno, sɛ ɔyɛ mmɔborɔni nti,

na ntiatia amanehununi so kuro pono mu.

23 Na AWURADE bɛdi wɔn asɛm ama wɔn,

na wɔn a wɔfom wɔn fa no, ɔbɛfom wɔn kra afa.

24 Ɛne obufufafoɔ mmfa yɔnkoɔ,

na ɛne ɔbarima niberefoɔ mmmɔ,

25 na woansua n’akwan,

na woannya fidie amma wo kra.

26 Nyɛ wɔn a wɔdi agyinamu no mu bi,

wɔn a wɔdi akagyinamu no.

27 Sɛ wonni biribi a wode bɛtua a,

adɛn nti na ɔnnye w’ase kɛtɛ no?

28 Ntwe tete hyeɛ

a w’agyanom abɔ ato hɔ no.

29 Sɛ wohunu onipa a ɔyɛ n’adwuma ho nsi a,

ahemfo anim na ɔbɛgyina,

ɔrennyina mpapahwekwaa anim.

Mmebusɛm 23

Asetena mu nyansa ne teɛyɛ

1 Sɛ wotena ase ne ɔberempɔn rebɛdidi a,

susu deɛ ɛwɔ w’anim no ho yie;

2 na sɛ woyɛ odufudepɛfoɔ a,

ɛte sɛ wode sekan reto mene mu.

3 Mma wo kɔn nnnɔ n’adɔkɔdɔkɔwadeɛ,

na ɛyɛ nnaadaa aduane.

4 Mmiri wo mogya ani mpɛ ahonyadeɛ,

gyae wo nhunumu yi akyiridie.

5 Wode w’ani bɛsi deɛ ɛnni hɔ so anaa?

Na ahonyadeɛ fu ntaban tu sɛ ɔkɔdeɛ a ɔtu kɔ soro.

6 Nni deɛ ɔwɔ ani bɔne aduane,

na mma wo kɔn nnnɔ n’adɔkɔdɔkɔwadeɛ.

7 Na sɛdeɛ ɔdwene ne mu no, sɛ ɔteɛ ne no,

ɔse wo sɛ: Didi na nom! Nanso n’akoma nni wo ho.

8 Afono ma a woadie no, wobɛfe,

na woayera wo nsɛm dɛdɛ no.

9 Nkasa ngu ɔkwasea aso mu,

na ɔbɛbu wo kasa mu nimdeɛ no animtia.

10 Ntwe tete hyeɛ,

na nhyɛne nwisiaa mfuo mu.

11 Na wɔn gyefoɔ no yɛ otumfoɔ,

ɔne wo bɛdi wɔn asɛm ama wɔn.

12 Fa w’akoma bra atentene ho,

na fa w’aso bra nimdeɛ nsɛm ho.

13 Mfa atenetene nkame abɔfra,

na wode abaa hwe no a, ɔrenwu.

14 Sɛ wode abaa hwe no a,

ɛno na wobɛgye ne kra afiri Asamando.

15 Me ba, sɛ w’akoma hunu nyansa a,

me ara nso m’akoma bɛtɔ me yam,

16 na me kra ho bɛsɛpɛ no,

sɛ w’ano reka deɛ ɛtene.

17 Mma w’akoma mmpere wo, nnebɔneyɛfoɔ ho,

na mmom AWURADE suro ho daa nyinaa.

18 Na ampa ara, akyire asɛm wɔ hɔ,

na wɔrentwa w’anidasoɔ no ntwene.

19 Me ba, wo deɛ, tie, na hunu nyansa,

na tene w’akoma kɔ ɔkwan no so.

20 Mfra sadweamfoɔ,

wɔn a wɔsɛe wɔn honam no mu;

21 na ɔsadweam ne potwaafoɔ bɛdi hia,

na nkotɔ de ntomago fira onipa.

22 Tie w’agya, ɔno na ɔwoo woɔ,

na wo na, sɛ ɔbɔ aberewa a, mmu no animtia.

23 Tɔ nokorɛ, na ntɔn;

tɔ nyansa ne atenetene ne nhunumu nso.

24 Ahurisie na ɔteneneeni agya bɛdie,

na deɛ ɔwoo onyansafoɔ no ani gye ne ho.

25 Ma w’agya ne wo na ani nnye,

na deɛ ɔwoo woɔ no nni ahurisie.

26 Me ba, fa w’akoma ma me,

na ma m’akwan nsɔ w’ani.

27 Na odwamamfoɔ yɛ amena donkodonko,

na ɔbaa sansani yɛ abura hihiaa.

28 Ɔtɛ nso sɛ ɔkwanmukani,

na ɔma nnipa mu nkɔnkɔnsafoɔ dɔɔso.

29 Hwan na ɔwɔ amaneɛ mu, hwan na ɔwɔ awerɛhoɔ mu,

hwan na ɔwɔ ntɔkwako ne abooboodie,

hwan na ɔwɔ apirapira hunu

ne ani a abereɛ?

30 Wɔn a wɔkyɛre nsa ho,

wɔn a wɔkɔka mfrasa hwɛ.

31 Nhwɛ nsa sɛ ɛbere kɔɔ no, na ani twa,

kuruwa mu, na ɛkɔ yɔɔ no,

32 akyire yi no ɛka sɛ ɔwɔ,

na ɛwɔ borɔ sɛ ahuritia.

33 W’ani bɛhwɛ ananadeɛ,

na w’akoma aka akontonkyisɛm.

34 Na woayɛ sɛ deɛ ɔda po mfimfini

ne deɛ ɔda hyɛn nnua atifi.

35 Na woaka sɛ: Wɔde adeɛ bɔɔ me, ante me,

wɔpem me, mante,

menyane ara pɛ a,

mɛkɔ so mapɛ akyire kwan ara!

Mmebusɛm 24

Boasetɔ ne asomdwoeɛpɛ

1 Mma wo ho mmpere wo, abɔnefoɔ ho,

na mma wo kɔn nnnɔ sɛ wo ne wɔn bɛtena,

2 na wɔn akoma dwene ɔsɛeɛ ho,

na wɔn ano ka mmusuo.

3 Wɔde nyansa na ɛsi dan,

na wɔde nhunumu ma no gyina,

4 na wɔnam nimdeɛ so de ahodeɛ aboɔdenneɛ afɛfɛdeɛ nyinaa

hyɛ mpia mama.

5 Ɔbarima nyansafoɔ wɔ ahoɔden,

na ɔba nimdefoɔ ma ne tumi mu yɛ den.

6 Atɛmpa na fa kyekyere wo sa,

na nkonim wɔ agyinatufoɔ dodoɔ mu.

7 Nyansa korɔn papa ma ogyimifoɔ,

ɔmmue n’ano kuro pono mu.

8 Deɛ ɔdwene bɔneyɛ ho no,

wɔfrɛ no ɔkɔtwebrɛfoɔ.

9 Agyimisɛm tirimbɔ yɛ bɔne,

na nnipa akyiwadeɛ ne ɔfɛdifoɔ.

10 Wo nsa mu go ahohiahia da mu a,

w’ahoɔden sua.

11 Gye wɔn a wɔtwe wɔn kɔ owuo mu,

na sɛ wɔtɔ ekum kwan so ntintan a, sianka wɔn ɛ.

12 Sɛ wose: Hwɛ, na yɛnnim yei a,

deɛ ɔkari akoma no nhunu mu,

na deɛ ɔkora wo kra no nnim anaa?

Na ɔbɛtua onipa ka sɛdeɛ ne nneyɛɛ teɛ.

13 Di ɛwoɔ, me ba, na ɛyɛ,

ne ɛwoɔkyɛm a ɛyɛ wo dodom dɛ;

14 saa na bu nyansa ma wo kra,

sɛ wohunu a, ɛso akatua bɛba daakye,

na wɔrentwa w’anidasoɔ no ntwene.

15 Ɔbɔnefoɔ, ntɛ ɔteneneeni fie,

na nsɛe ne homebea.

16 Na mprɛnson na ɔteneneeni hwe ase na ɔsɔreɛ,

na abɔnefoɔ deɛ, amanehunu hwe wɔn ase.

17 Wo tamfo hwe ase a, mma w’ani nnnye,

na ɔwatiri a, mma w’akoma nnni ahurisie,

18 na AWURADE anhunu, na anyɛ n’ani so bɔne,

na wannane n’abufuo amfiri ne so.

19 Nha wo ho nnebɔneyɛfoɔ ho,

na mma w’ani mmmere abɔnefoɔ.

20 Na akyire asefoɔ nni hɔ mma ɔbɔne,

abɔnefoɔ kanea bɛdum.

21 Me ba, suro AWURADE ne ɔhene,

mfa wo ho mmɔ atuatefoɔ ho,

22 na mpofirim na amaneɛ firi wɔn hɔ bɛba,

na ɔsɛeɛ a ɛbɛfiri wɔn baanu hɔ no, hwan na ɔnim?

23 Yeinom nso yɛ anyansafoɔ dea:

Atemmuo mu animhwɛ nyɛ.

24 Deɛ ɔse ɔbɔnefoɔ sɛ: Wotene, no, aman bɛdome no,

na amanaman bɛkyiri no.

25 Na wɔn a wɔtwe aso no bɛdi yie,

na wɔn so na nhyira pa bɛba.

26 Deɛ ɔma mmuaeɛ pa no

te sɛ deɛ ɔfe ano.

27 Siesie w’adwuma wɔ baabi,

na toto wo biribiara w’asase so;

na ɛno akyiri no woakyekyere wo fie.

28 Nni wo yɔnko ho adanse hunu,

na mfa w’ano nnaadaa.

29 Nka sɛ: Sɛ ɔyɛɛ me no, saa ara na mɛyɛ no,

mɛtua no deɛ wayɛ no so ka.

30 Mesianee ɔbarima kwadwofoɔ afuo

ne onipa a ɔnni tire bobeturo ho,

31 na hwɛ, na ne nyinaa afu nsansono,

na ahyehyewonsa akata ani,

na ɛho aboɔ fasuo abubu agu.

32 Ɛnna mehwɛeɛ, na medwenee ho yie,

mehunui, na mefaa mu nyansa.

33 Nna kakra, nkotɔ kakra,

nsa a mɛpono mada kakra,

34 ɛnna wo hia nam so bɛba sɛ odwotwafoɔ,

ne w’ahokyere sɛ ɛkyɛmkurani.

Mmebusɛm 25

Nyansa so akatua

1 Yei nso ne Salomo mmebusɛm bi a Yudahene Hesekia nnipa fa twerɛeɛ.

2 Nyankopɔn animuonyam ne asɛm so kata,

na ahemfo animuonyam ne asɛm mu hwehwɛ.

3 Ɔsoro ware a ɛwareɛ, ne asase mu dɔ a ɛdɔ,

ne ahemfo akoma mu nni hwehwɛbea.

4 Yi fi dwetɛ mu,

na agudeɛ firi odwumfoɔ nsam aba.

5 Yi ɔbɔnefoɔ firi ɔhene anim,

na n’ahennwa bɛtim tenenee mu.

6 Nhyehyɛ wo ho ɔhene anim,

na nkɔgyina nnipa akɛseɛ gyinabea.

7 Na ɛyɛ sɛ wɔka kyerɛ wo sɛ: Bra soro ha!

sene sɛ wɔbɛbrɛ wo aseɛ ɔberempɔn

a w’ani ahu no no anim.

8 Mfiri hatuhatu nkɔko,

na ɛbɛwie akyire yi no, wobɛyɛ dɛn,

sɛ wo yɔnko de wo ato aniwuo mu?

9 Asɛm a wo ne wo yɔnko wɔ no, wo ne no nni,

na nyi obi ahuntasɛm adi;

10 na deɛ ɔbɛteɛ no annidi wo atɛm,

na wo nsopa anka hɔ.

11 Asɛm a wɔka a ɛfata

te sɛ sika aduaba wɔ dwetɛ nkɛntɛn mu.

12 Sɛdeɛ sika asomuadeɛ ne amapa ahyehyɛdeɛ teɛ no,

saa na onimkafoɔ nyansafoɔ teɛ wɔ aso a ɛte asɛm soɔ.

13 Sɛdeɛ sukyerɛmma dwoɔ teɛ twaberɛ mu no,

saa na ɔbɔfoɔ nokwafoɔ teɛ ma wɔn a wɔsomaa no,

na ɔdwodwo ne wuranom kra.

14 Deɛ ɔde akyɛdeɛ a ɔmmaeɛ hoahoa ne ho no

te sɛ mununkum ne mframa a osuo nni mu.

15 Abodwokyɛre dane ɔtemmufoɔ ti,

na tɛkyerɛmabereɛ bu dompe mu.

16 Wohunu ɛwoɔ a, di deɛ ɛso woɔ,

na amfono wo, na woamfe angu.

17 Mma wo nan nnyɛ wo yɔnko fie ntiantia,

na wo ho anyɛ no mfone na wantane wo.

18 Asabaa ne nkrantɛ ne agyan nnamnnam

ne onipa a ɔdi ne yɔnko ho adansekurumu.

19 Ɔkɔnkɔnsani so anidasoɔ, hiada mu,

te sɛ ɛse a abuo ne nan a afirikyie.

20 Deɛ ɔto dwom kyerɛ ɔwerɛhoni no

te sɛ deɛ ɔpa ntoma awɔberɛ mu,

anaa nsa kekakeka a wɔde gu dɔw soɔ.

21 Sɛ ɛkɔm de wo tamfo a, ma no aduane nni,

na sukɔm de no a, ma no nsuo nnom;

22 na wobɛso nsramma agu n’atifi,

na AWURADE bɛhyɛ wo ananmu.

23 Atifi fam mframa wo osuo,

na ntwirie tɛkyerɛma wo abufunimu.

24 Ɛdan atifi kokoam tena yɛ

sene sɛ wo ne ɔbaa tɔkwapɛfoɔ bɛtena ɛdan mu.

25 Sɛdeɛ nsuonwunu yɛ ɔkra a atɔ piti no,

sɛ asɛmpa a ɛfiri akyirikyiri asase soɔ yɛ ne no.

26 Sɛdeɛ nsuo aniwa a wɔatiatia mu ne abura a wɔasɛeɛ no teɛ no,

saa na ɔteneneeni a ɔtɔ ɔbɔnefoɔ anim ntintan teɛ.

27 Ɛwoɔdie ntrasoɔ nyɛ,

enti animuonyam a nnipa pɛ ma wɔn ho nyɛ animuonyam.

28 Onipa a ɔntumi nhyɛ ne ho so no

te sɛ kuro a abubuo a afasuo nni ho.

Mmebusɛm 26

Nkwaseafoɔ, anihafoɔ ne nkɔnkɔnsafoɔ

1 Sɛ ahuhuberɛ mu sukyerɛmma

ne twaberɛ mu nsuo teɛ no,

sɛ animuonyam mfata ɔkwasea ne no.

2 Sɛdeɛ apatuprɛ kyini na asomfenakatakyi tuo no,

saa ara na nnuabɔ hunu remma mu.

3 Pɔnkɔabaa fata ɔpɔnkɔ, nnareka fata afunumu,

ɛnna abaa nso fata ɔkwasea akyire.

4 Mmua ɔkwasea n’agyimisɛm so,

na wo nso woanyɛ sɛ ɔno.

5 Bua ɔkwasea n’agyimisɛm so,

na wanyɛ n’ani so onyansafoɔ.

6 Deɛ ɔde asɛm soma ɔkwasea no

twitwa ɔno ara ne nan, na ɔnom mmusuo.

7 Sɛdeɛ apakye nan sensɛne hɔ no,

sɛdeɛ nkwaseafoɔ anomu abebusɛm teɛ ne no.

8 Sɛdeɛ abohene boaa teɛ aboɔkuo soɔ no,

sɛ deɛ ɔhyɛ ɔkwasea animuonyam teɛ ne no.

9 Sɛdeɛ nkasɛɛ poma teɛ wɔ nsaboni nsam no,

sɛ nkwaseafoɔ anomu abebusɛm teɛ ne no.

10 Deɛ ɔbɔ ɔkwasea ne anantefoɔ paa no

te sɛ agyantoni a ɔpira nnipa nyinaa.

11 Sɛdeɛ ɔkraman sane kɔ ne feɛ ho no,

sɛ ɔkwasea ti n’agyimisɛm mu ne no.

12 Wohunu onipa a ɔyɛ ɔno ara n’ani so nyansafoɔ a,

anidasoɔ wɔ hɔ ma ɔkwasea sene no.

13 Ɔkwadwofoɔ se: Ɛserɛ-mu-sɛe wɔ ɔkwan mu,

gyata wɔ mmɔntene so!

14 Sɛdeɛ ɛpono dane ne ho ne mpontɛre soɔ no,

saa ara na ɔkwadwofoɔ nso yɛ wɔ ne kɛtɛ soɔ.

15 Ɔkwadwofoɔ de ne nsa bɔ ayowa mu,

ɛha n’ani sɛ ɔde bɛhyɛ n’anomu.

16 Ɔkwadwofoɔ yɛ n’ani so nyansafoɔ

sene nnipa baason a wɔkyerɛ adeɛ a ɛsɛ.

17 Deɛ ɔretwam na ɔde ne ho fra asɛm a ɛmfa ne ho mu

te sɛ deɛ ɔsɔ ɔkraman aso mu.

18 Sɛdeɛ ɔbɔdamfoɔ a ɔto nnyansramma,

agyan ne owuo teɛ no,

19 sɛ onipa a ɔgyegye ne yɔnko,

na ɔka sɛ: Agorɔ na meredie, teɛ ne no.

20 Nnyina sa a, ogya dum,

na sɛ asomsɛmkani nni hɔ a, tɔkwa to twa.

21 Sɛdeɛ gyabidie ma nsramma na nnyina ma ogya no,

saa ara na ɔbarima tɔkwapɛfoɔ ma ɔko ano sɔ.

22 Asomsɛmkani nsɛm te sɛ mfremfremadeɛ,

na ɛsiane kɔ yam mpia mu.

23 Ano fremfrem ne amumuyɛ akoma

te sɛ dwetɛ fi a wɔde adura kuruwago ho.

24 Deɛ ɔtane obie no de n’ano kyerɛ asɛm bi,

na ne mu deɛ, ɔsiesie nkontompo.

25 Sɛ ɔka adɔkɔdɔkɔsɛm a, nnye no nni,

na akyiwadeɛ nson wɔ n’akomam.

26 Nitan de nnaadaa kata ne ho,

nanso asafo mu wɔbɛyi ne bɔne adi.

27 Deɛ ɔtu amena bɛhwe ɛno ara mu,

na deɛ ɔmuni ɔboɔ no, ɛbɛsane aba ne so.

28 Tɛkyerɛma torofoɔ tane wɔn a apira wɔn,

na ano a ɛdɛfɛdɛfɛ de ɔsɛeɛ ba.

Mmebusɛm 27

Ahohoahoa nyɛ

1 Mfa ɔkyena nhoahoa wo ho,

na wonnim deɛ ɛda bɛwoɔ.

2 Ma obi nyi wo ayɛ, na ɛnyɛ w’ano,

ɔhɔhoɔ, na ɛnyɛ w’anofafa.

3 Ɔboɔ yɛ duru na anwea yɛ dompee,

na ogyimifoɔ abufuo yɛ duru sene ne mmienu nyinaa.

4 Anibereɛ yɛ atirimuɔden, na abufuo yɛ ahometedeɛ,

na hwan na ɔbɛtumi agyina ninkuntwe anim?

5 Animka petee yɛ

sene ɔdɔ a ahunta.

6 Ɔdɔfoɔ pira yɛ nokorɛ,

na ɔtamfoɔ mfeano yɛ nsisie.

7 Ɔkra a wameeɛ tia ɛwokyɛm so,

na ɔkra a ɛkɔm de no deɛ,

deɛ ɛyɛ nwono biara yɛ no dɛ.

8 Sɛdeɛ anomaa a ɔfiri ne pirebuo mu kyini teɛ no,

saa na onipa a ɔfiri ne tenaberɛ kɔkyini teɛ ne no.

9 Ngo ne aduhwam ma akomatɔyam,

saa ara na onipa adamfo atirimsɛmdie dɛ nso yɛ.

10 Nnya w’adamfo ne w’agya adamfo,

na w’amanehunu da, nhyɛne wo nua fie;

wo fipamfoɔ a ɔbɛn yɛ sene onua a ɔwɔ akyirie.

11 Me ba, yɛ onyansafoɔ, na ma m’akoma ntɔ me yam,

na manya asɛm mabua deɛ ɔbɔ me ahohora

12 Onitefoɔ hunu bɔne a ɛbɛba, na ɔde ne ho hunta,

ntetekwaa fa mu, na wɔnya asotwe.

13 Deɛ ɔgyina ɔhɔhoɔ akyire no, fa ne ntoma,

na deɛ ɔdi ɔbaa sansani agyinamu no, gye no awowa.

14 Deɛ ɔtua nhema

de nne kɛseɛ hyira ne yɔnko no,

wɔbɛbu no nnuabɔ ama no.

15 Asusoberɛ mu nsuo a ɛsosɔ daa

ne ɔbaa tɔkwapɛfoɔ na ɛsɛ:

16 Deɛ ɔse ɔresianka no te sɛ deɛ ɔresianka mframa,

anaa ne nifa kuta ngo.

17 Dadeɛ se dadeɛ ano,

na onipa se ne yɔnko anim.

18 Deɛ ɔhwɛ borɔdɔma dua no di n’aba,

na deɛ ɔsom ne wura no, wɔbɛhyɛ no animuonyam.

19 Sɛdeɛ nsuo mu anim kyerɛ anim no,

saa ara na onipa akoma kyerɛ onipa akoma.

20 Asamando ne ɔsɛeɛ mmee da,

na onipa aniwa nso mmee da.

21 Kyɛmferɛ wɔ hɔ ma dwetɛ, na fononoo wɔ hɔ ma sika,

na ɔbarima deɛ, sɛ n’ayeyie teɛ na wɔde hu no.

22 Sɛ wode wɔmma si ogyimifoɔ

waduro mu fra ayuo mu mpo a,

n’agyimisɛm remfiri ne ho ara da.

23 Hunu na hunu sɛdeɛ wo nnwan ho

teɛ, na fa w’akoma to mmoa akuakuo no so.

24 Na adeɛ a woakora ntena hɔ daa,

na abotire kɔduru awoɔ ntoatoasoɔ nyinaa so anaa?

25 Ɛserɛ kɔ, na wira mono yi adi,

na wɔboaboa mmepɔ so nhahamma ano.

26 Nnwanten ma wo ntoma,

na mpapo yɛ asase tiri adeɛ.

27 Na mmirekyie nufosuo no dɔɔso ma w’aduane,

wo fiefoɔ aduane

ne wo mmabaa akɔnhomabɔdeɛ.

Mmebusɛm 28

Nhyira ne nnome

1 Abɔnefoɔ dwane berɛ obi mpamo wɔn,

na teneneefoɔ deɛ, wɔyɛ nnam sɛ gyataburuwa.

2 Asase mmarato na ɛma ɛso ahemfo dɔɔso,

na nnipa nhunumufoɔ ne nimdefoɔ

na ɛma ɔhene kyɛreɛ.

3 Ohiani a ɔhyɛ ohiani soɔ

te sɛ osuo a ɛpra adeɛ korɔ a ɛmma aduane mma.

4 Wɔn a wɔgya mmara no yi ɔbɔnefoɔ ayɛ,

na wɔn a wɔdi mmara soɔ no ne wɔn di aperepereɛ.

5 Nnipa bɔne nhunu atemmuo mu,

na wɔn a wɔhwehwɛ AWURADE akyiri kwan no hunu ade nyinaa mu.

6 Ohiani a ɔnam ne pɛyɛ mu yɛ

sene deɛ ɔkyea akwan mmienu mu na wanya ne ho.

7 Deɛ ɔbu mmara no yɛ ɔba nyansafoɔ,

na deɛ ɔne ahohwifoɔ bɔ no hyɛ n’agya aniwuo.

8 Deɛ ɔde mfɛntom ne apempensie dɔre n’adeɛ no,

ɔboaboa ano ma deɛ ɔbɛhunu mmɔborɔfoɔ mmɔborɔ.

9 Deɛ ɔyi n’aso firi mmara tie ho no,

ne mpaebɔ mpo yɛ akyiwadeɛ.

10 Deɛ ɔgyegye teefoɔ kɔ bɔne kwan soɔ no,

ɔbɛhwe ɔno ara amena mu,

na pɛyɛfoɔ bɛdi adepa.

11 Onipa defoɔ yɛ n’ani so nyansafoɔ,

na mmɔborɔni nhunumufoɔ hwehwɛ ne mu.

12 Teneneefoɔ di ahurisie a, ɛyɛ fɛ pii,

na abɔnefoɔ sɔre a, nnipa hunta.

13 Deɛ ɔkata ne mmarato soɔ no, ɔrenyɛ prɔmprɔm,

na deɛ ɔka na ɔgyaeɛ no, wɔbɛhu no mmɔbɔ.

14 Nhyira ne onipa a ɔfɛre adeɛ daa daa,

na deɛ ɔhyɛ n’akoma den bɛtɔ bɔne mu.

15 Ɔbɔnefoɔ a ɔdi ɔman mmɔborɔfoɔ soɔ

te sɛ gyata a ɔbobom ne sisire a n’ani abereɛ.

16 Ɔhene a ɔnni nhunumu na ne nhyɛsoɔ so,

deɛ ɔtane amimdie ma ne nna kyɛ.

17 Onipa a obi mogya ho so da ne soɔ no,

ɔbɛdwane akɔduru amena mu,

mma wɔnnsianka no.

18 Deɛ ɔnam pɛyɛ mu no bɛnya nkwa,

na deɛ ɔkyea akwan mmienu mu no bɛhwe baako mu.

19 Deɛ ɔdɔ n’asase no, aduane bɛmee no,

na deɛ ɔdi ade hunu akyire no, ohia bɛmee no.

20 Onipa nokwafoɔ nhyira bɛdɔɔso,

na deɛ ɔrepɛ ntɛm anya ne ho renyɛ tɔtorɔtɔɔ.

21 Animhwɛ nyɛ,

nso aduane afono ma so mpo na onipa bɛdi asɛmmɔne.

22 Oniberefoɔ pere ahonya ho,

na ɔnhunu sɛ ɔhia bɛba ne so.

23 Deɛ ɔka obi anim no, akyire yi,

ɔbɛnya animuonyam asene deɛ ɔde ne tɛkyerɛma dɛfɛdɛfɛ.

24 Deɛ ɔfom n’agya ne ne na adeɛ fa na ɔka sɛ:

Ɛnyɛ mmarato! no yɛ ɔdesɛefoɔ adamfo.

25 Deɛ n’akɔnnɔ so hwanyan ntɔkwa,

na deɛ ɔde ne ho to AWURADE soɔ bɛdɔre sradeɛ.

26 Deɛ ne ho da n’akoma soɔ no yɛ ɔkwasea,

na deɛ ɔnam nyansa mu no bɛnya adwaneyɛ.

27 Deɛ ɔma ohiani no, ɛrenhia no,

na deɛ ɔyi n’ani no bɛnya nnuabɔ pii.

28 Abɔnefoɔ sɔre a, nnipa hunta,

na wɔyera a, na teneneefoɔ redɔɔso.

Mmebusɛm 29

Nhyira ne ɔsɛeɛ

1 Animka nipa a ɔsene ne kɔn,

wɔbɛbu no mpofirim

a ano nni aduro.

2 Ateneneefoɔ redɔɔso a, ɔman ani gye,

na ɔbɔnefoɔ di so a, ɔman si apini.

3 Onipa a ɔdɔ nyansa ma n’agya ani gye,

na deɛ ɔne nnwamamfoɔ bɔ bɛsɛe n’adeɛ.

4 Ɔhene de atemmuo ma asase gyina,

na akyɛdepɛfoɔ bɔ no.

5 Onipa a ɔdɛfɛdɛfɛ ne yɔnko no,

ɔsum n’anammɔn fidie.

6 Onipa bɔne mmarato mu wɔ fidie,

na ɔteneneeni bɛto ahurisie dwom, na n’ani agye.

7 Ɔteneneeni hunu mmɔborɔfoɔ asɛm di,

ɔbɔnefoɔ nhunu saa nimdeɛ no.

8 Fɛdifoɔ sɔ kuro mu gya,

na anyansafoɔ sianka abufuo.

9 Ɔba nyansafoɔ ne ogyimifoɔ di apereɛ a,

ɔyɛ hoo oo, ɔsere oo, home nni mu.

10 Mogyapɛfoɔ tane pɛyɛfoɔ,

na teefoɔ hwehwɛ ne kra agye no.

11 Ɔkwasea yi ne honhom nyinaa adi,

na onyansafoɔ dwodwo no ma no ka akyi.

12 Ɔpanin a ɔtie atorosɛm no,

n’asomfo nyinaa yɛ abɔnefoɔ.

13 Adekoro bi da nso wɔ ohiani ne opooboni ntɛm,

deɛ ɔte wɔn baanu nyinaa ani ne AWURADE.

14 Ɔhene a ɔbu nokwatɛn ma mmɔborɔfoɔ no,

n’ahennwa bɛtim daa.

15 Abaa ne animka ma nyansa,

na abɔfra a wɔato no sraha gu ne na anim ase.

16 Abɔnefoɔ dɔɔso a, mmarato dɔɔso,

nanso ateneneefoɔ bɛhunu wɔn ahweaseɛ.

17 Tenetene wo ba na wama woahome,

na wama wo kra anika.

18 Anisoadehunu nni hɔ a, ɔman yɛ bisibasaa,

nanso deɛ ɔbu mmara no, nhyira ne no.

19 Ɛnyɛ nsɛm na wɔde tea akoa,

ɛfiri sɛ ɔte aseɛ mpo a, ɔremmu.

20 Wohunu onipa a ɔpere ne nsɛm ho a,

anidasoɔ wɔ hɔ ma ɔkwasea sene no.

21 Deɛ ɔkorɔkorɔ n’akoa firi ne mmɔfraase no,

akyire yi no ɔbɛyɛ sɛ ɔba.

22 Obufufafoɔ hwanyan ntɔkwa,

na ɔbobɔnefoɔ mmarato dɔɔso.

23 Onipa ahantan bɛbrɛ no ase,

na honhom mu ahobrɛaseɛni nsa bɛka animuonyam.

24 Deɛ ɔne owifoɔ kyɛ adeɛ no tane ne kra,

ɔte duabɔ no nso ɔnka.

25 Onipa ho suro sum fidie,

na deɛ ɔde ne ho to AWURADE soɔ no ho bɛyɛ sɔnn.

26 Nnipa pii hwehwɛ ɔman so difoɔ anim animuonyam,

nanso AWURADE na obiara atemmuo firi no.

27 Ateneneefoɔ akyiwadeɛ ne ɔbarima busufoɔ,

na ɔbɔnefoɔ akyiwadeɛ ne deɛ ne kwan yɛ tee.